Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
osóbpokrzywdzonych,dotycząceagencjirządowych,ichpracownikówiurzędnikówlub
teżpodejmujedziałaniazwłasnejinicjatywyimaprawobadaćsprawy,zlecaćdziałania
naprawczeiskładaćsprawozdania”
174
.
ZdaniemJerzegoŚwiątkiewiczanienależyprzeceniaćpozycjiimożliwościdziałania
ombudsmana,gdyżnależypamiętaćotrzechsprawach
175
.Pierwszaznichtofakt,że
ombudsman,wprzeciwieństwiedosądów,wżadnympaństwieniemożenarzucaćswego
stanowiskakontrolowanympodmiotom,niemateżprawarozstrzyganiasporów.Druga
toprzekonanie,żeskutecznośćombudsmanazależyprzedewszystkimodsiłyargumenta-
cjiiotwartościnaniąadresatów,doktórychkierowanesąwnioski,zalecenia,uwagiitp.
Jeżelinatomiastwdanympaństwieistniejemożliwośćzaskarżeniaaktówprawnychlub
czynnościorganówpaństwowychdosądówlubtrybunałów,toskutecznośćtajestowiele
większa.Trzeciatostwierdzenie,żeskutecznośćdziałaniaombudsmanazależynierzadko
odśrodkówfinansowych(budżetowych),jakimidysponująadresacijegowystąpień.
Konkludując,autorstwierdza,żeniemożnamówićokonkurencyjnościinstytucji
ombudsmanaisądownictwa(trybunałów),leczowzajemnymichuzupełnianiusię.Mimo
iżombudsmanniemagłosurozstrzygającego,aobywateleiinnepodmiotymająmożli-
wośćwnosićśrodkizaskarżeniaorazskładaćpetycjeizażalenia,tojednakchętniezwra-
cająsiędoniego,choćniewewszystkichpaństwachmożeonpodejmowaćdziałaniabez
wyczerpaniaprzezskarżącegodostępnychśrodkówprawnych.
Przeważającawiększośćpaństweuropejskichzdecydowałasięnawprowadzenieinsty-
tucjiombudsmanadosystemupolitycznego.Doprzyczynpowoływaniaombudsmanazali-
czyćmożnaprzedewszystkimpraktycznąskutecznośćtejinstytucji,szczególniewpań-
stwachskandynawskich.Zadrugąprzyczynęuznaćmożnapróbyrozszerzeniademokracji
idemokratyzacjężyciapolitycznegoispołecznego.Trzeciąprzyczynąjestrozszerzenie
funkcjikontrolnejparlamentu,któryprzypomocyróżnychorganówusiłujesprawować
kontrolęnadróżnymidziedzinamiżyciapolitycznegoispołecznego.Przyczynęczwartą
stanowikoniecznośćdostosowaniasiędoprawaeuropejskiego,cozwiązanejestzprzystą-
pieniemkolejnychpaństwdoUniiEuropejskiej,atakżedoRadyEuropy.
ZdaniemJerzegoŚwiątkiewiczapowodówpowodzeniainstytucjiombudsmananależy
dopatrywaćsięmiędzyinnymiażwośmiuaspektach
176
.Pierwszymznichjestpowszechna
dostępnośćdotegourzęduibraksformalizowanegoprzednimpostępowania,jaksłusz-
niezauważaautorwprzeciwieństwiedorozbudowanychprocedursądowych,kosztów
sądowych,przewlekłościpostępowaniasądowegoczykoniecznościkorzystaniaczęsto
zpomocyadwokata.Zadrugizpowodówuznajeautoruzupełnianieprzezinstytucję
ombudsmanaistniejących„tradycyjnych”rozwiązańinstytucjonalnych,zwłaszczawtych
sferach,któreniesąobjętekontroląsądowąlubdostępnośćkontrolitejjestdlastron
ograniczona.Trzecimpowodemjestmożliwośćkwestionowaniawniektórychpaństwach
nawetorzeczeńsądowychprzedwłaściwymisądami,atakżereagowanianauchybienia
wdziałalnościpozaorzeczniczejsądówisędziów,wzakresienieobjętymniezawisłością
sędziowską.
174J.Arcimowicz,Urz!dRzecznikaPrawObywatelskich,Warszawa2001,s.7.
175J.Świątkiewicz,RzecznikPrawObywatelskichwpolskimsystemieprawnym,Warszawa2001,
s.16.
176Tamże,s.15.
–56–
