Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DębowąKarczmępodDobrzewinem(choćwzapisachźródłowych,zktórychko-
rzystał,wwiększościwypadkówczłonUkarczma”zapisywanybyłmałąliterą,co
mogłobyświadczyć,żenazwąwłasnąjestDębowa,zwłaszczaże,jakpiszeautor,
jesttonazwaprzysiółka).Jakpodajejęzykoznawca,pierwszyczłontonazwato-
pograficzna,czyliwskazująca,charakteryzującajakiśteren,obiekt),drugizaś–kultu-
rowa.NazwatejkarczmyjestkalkąniemieckiejEichenkrug,notowanejjużw1796ro-
ku(eichen!dębowy’iKrug!karczma’).Choćtupodajeinnąlokalizację–mianowicie,
żejesttoosadaprzyTuchomiu.Najwidoczniejjednakmiejscatesązlokalizowane
bliskosiebie,gdyżautorzadajesamsobiepytanie,czyodnosząsięonedotego
samegoobiektu.Nazwatanajprawdopodobniejmówiotym,żekarczmy,zarówno
jedna,jakidruga,zlokalizowanebyływmiejscu,gdzierosłydęby.Dziśrównież
znamyróżnegorodzajupunktygastronomiczneonazwieztakąwłaśniemotywa-
cją,np.PodLipami,czyznanyzeSłupskaPodKasztanem,choćtenazwyniemają
członucharakteryzującegotyplokalu.
Niekiedynazwawskazujenawłaściciela.Ztakimtypemnazwymamydoczynie-
niamiędzyinnymiwpowieciepuckim(PMTIII).NazwaBlaszkaodnosisiędonieist-
niejącejjużkarczmyizabudowańprzyniejkołoStrzelna.Jesttonazwaposesywna
odnazwiskaBlaszka,zapisywanegoczęstowpostaciBlaschke,któratoformanaj-
pewniejjestzgermanizowanąpostaciąimieniaBłażek–widaćturegularnezjawi-
skozmianypolskiegowygłosowego-ekwdolnoniemieckie-ke33.Opodobnymcha-
rakterzejestteżnazwaJaszczewnica.Jesttonazwatakżejużnieistniejącejkarczmy
wOstrowie.NazwatazostałautworzonaodhipokorystykuJasz,atoodJan.
Najprostszymsposobembyłonazywaniekarczemprzezdodanieczłonuokreśla-
jącego,wjakiejczywpobliżujakiejmiejscowościjestonazlokalizowana.Przykła-
dówtakichmożemyznaleźćwiele–choćbyzpowiatupuckiego(PMTIII)Rekow-
skaKarczma.Wedługautorajesttonazwazaginionegoprzysiółkaniedaleko
GórnegoRekowa.Niemieckanazwategoprzysiółka,będącakalkąnazwypolskiej,
toRekauerKrugorazKrugRekau.ZtegożpowiatupochodzinazwaprzysiółkaSu-
lickaKarczma,któryw1820rokunależałdoSulecic.NiemieckapostaćnazwytoSul-
litzKrugiSullitzerkrug.Obawskazaneprzykładysątłumaczeniami.Zastanowićsię
możnanadtym,którapostaćbyławcześniejsza–polskaczyniemiecka.Zapisy,któ-
renotujeautor,wskazująnapolskiepochodzenietejnazwy.Wpowiecieświeckim
(PMTVIII)istniałakarczmanadMątawą,któraodtejrzekiwzięłanazwę–Karczma
Mątawska.
Istniałyoczywiścietakżehumorystycznenazwykarczem.JednaznichtoPohu-
lankawpowiecieświeckim.Coprawdajesttonazwaleśniczówki,alejakchyba
słuszniezauważaEwaJakus-Borkowa,jesttoprawdopodobnienazwadawnej
karczmy.
Wspomniećteżnależyonazwachobiektów,którepodobniejakPohulankanie
sądziśkarczmami,alewłaśnieichnazwymogąwskazywaćnato,żekiedyśnimiby-
ły(np.Hermanslustzpowiatupuckiego(PMTIII)).Jesttonazwabudynkukoło
———
———
—
33Por.E.Breza,NazwiskaPomorzan.Pochodzenieizmiany,t.I,Gdańsk2000.
47
