Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dorozrostufortunszlachtywywodzącejsięzewszystkich
trzechnarodówRzeczypospolitej,awiarąikulturąjuż
jednakowoobcejludowiruskiemu.BohdanChmielnicki
aniwogólemyślałoznoszeniupańszczyzny.Pragnął
wypędzićznadDnieprujezuitów,leczsurowonakazywał
chłopomodrabiaćpowinnościnależneklasztorom
prawosławnym.Samwrazzeswymkozackim
otoczeniemradbyłsięzrównaćprzywilejem
iznaczeniemzeszlachtąpolskąilitewską.Kształtująca
siędopiero,leczjużfizyczniepotężnanarodowość
ukraińskanieznajdowaładlasiebiewygodnegomiejsca
wpaństwiedwojganarodów.Mogładochowaćwierności
królowi,lecztylkopodwarunkiemawansu
narównouprawnionytrzeciczłonRzeczypospolitej.
Równouprawniony–towdanymwypadkuznaczytakże:
naswójwłasnyrachunekwyposażonywewszystkie
nędzeówczesnegoustrojuspołecznego.Pańszczyzna
miałabyćnadalodrabiana,lecznarzeczszlachetnie
urodzonychwłasnegochowu,aniedlaLachów,
Litwinów,Żydóworaz„wyzuwitów”.Jeśliwystępowało
wtedyzjawiskozbliżonedodzisiejszegonacjonalizmu,
toprzedewszystkimpostronieukraińskiej.Byłtoobjaw
zrozumiały,usprawiedliwionyipożyteczny,bozdolny
dowczesnegowzbogaceniaEuropyojedenwięcej
samodzielnykulturalnieczynnik.Mowanaturalnie
osamymdążeniu,niezaśoniektórychmetodachwalki...
równiezresztąokrutnej,jakisposobyprzeciwdziałania
zestronydotychczasuprzywilejowanej.
