Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RafałQuirini-Popławski,RzeźbaprzedromańskairomańskawPolscewobecsztukiwłoskiej,Kraków2007
ISBN978-83-233-2203-0,e-ISBN978-83-233-8521-9©RafałQuirini-Popławski&WUJ
10
RzeźbaprzedromańskairomańskawPolscewobecsztukiwłoskiej
czaniusięartystównadalszeodległościmożnawymienićkilka:zatrudnieniefrancu-
skiegoarchitektaBernardaStarszegoprzybudowierozpoczętejwroku1077bazyliki
wSantiagodeCompostela,pracującegowcześniejwJerozolimiemnichaJana,cemen-
tariusazopactwaLaTrinitéwVendôme–przybudowiekatedrywLeMans(między
1099a1120r.),witrażystówangielskich–wopactwieBraine-le-Comte(Hainaut)w
roku1153,GauteriaCoorlandazBrytanii–przybudowiekościołaSaint-
-HilairewPoitiers,RogeradeVauchellesiGuillaume’azSens–wkatedrzewCanter-
bury(odpowiednio–wr.1110i1175–1178),architektaDurandusa(pracującego
wr.1233wkatedrzewRouen)–wangielskimopactwiecysterskimBeaulieu
(r.1224),Pierre’a–wToledo,aGautiera–wValdeDios(r.1225),podróżeVillarda
d’Honnecourt,RavagyaorazJeanadeSt.-DiédoWęgierczywreszciepracęEtienne’a
deBonneuilnastanowiskukierownikabudowykatedry,abyćmożeijakorzeźbiarza,
wszwedzkiejUppsali,wlatach1287–129215.Możnaponadtowspomniećocałejrze-
szyfrancuskichiangielskichartystów,którzytrafiliwróżnychokolicznościachdo
bliskowschodnichpaństwkrzyżowców,omnichachzNormandiibudującychwAnglii,
czyteżznanychzimieniafrancuskichcystersach,czynnychwcałejłacińskiejczęści
kontynentueuropejskiegopomiędzyIrlandią,SłoweniąaSycylią16.Zanajbardziej
chybaspektakularnyprzykładmożesłużyćpostaćparyskiegozłotnikaGuillaume’a
Boucher,któregofranciszkaninGuglielmodeRubruquisspotkałwroku1256...na
dworzeWielkiegoChana17.
Cociekawe,posiadamydośćliczneinformacjeosprowadzaniuarchitektówczy
rzeźbiarzyzterenówfrankijskichdoItalii.Bardzowczesnymtegoświadectwemjest
wiadomośćosprowadzeniustamtądwykonawcówdekoracjibaptysteriumS.Giovanni
wGrado,conastąpiłozaczasówtamtejszegopatriarchyFortunata(803–826)18.Papież
HadrianIVskierowałmnichówzopactwaSaint-RufkołoAwinionujakokamieniarzy
doklasztoruKanonikówwPizie(r.1156),architektGautierpracowałwPalermo
wlatach1170–118519,należyteżwspomniećofrancuskichcystersach,którychszcze-
gólniewysokoceniłcesarzFryderykII,zatrudniającichwdrugiejćwierciXIIIwieku
przybudowiezamkówwswympołudniowowłoskimpaństwie20.
15Mortet1911,s.140–141,210–211,406;DeMély1920,s.317,319–320,323;DeMély1921,s.94;
Mortet–Deschamps1929,s.305–306;Harvey1972,s.36–37,154–155;Castelnuovo1999,s.245–246.
16DeMély1920,s.357.Spośródbudowniczychcysterskichwartowymienićchoćbywysłanychprzez
św.BernardazClairvaux–Acharda(okołor.1138)doniemieckiegoHimmerod,Geoffroidad’Ainai
(r.1135)doFountains(Yorkshire),Roberta(r.1142)doMellifontwIrlandiiczyBernardadowłoskiej
Sambuciny(zob.Farina–Fornari1981,s.30;Świechowski1992b,s.140).
17Castelnuovo2000,s.322.Wciążdyskusyjnajestpostaćrzeźbiarzazw.MistrzemzCabestany,który
miałdziałaćzarównowKatalonii,jakiwToskanii(zob.BarratIAltet2000,s.140),atakżekwestiaiden-
tyfikacjijednejpostacioimieniuNicholausjakotwórcydekoracjiPortadelloZodiacowpiemonckiej
SagradiSanMichele,portalikościołówPiacenzy,FerraryiWeronyorazkościołaklasztornegowsaskim
Königslutter,zob.Quintavalle1969,s.100–101;Sauerländer1985,s.77–81;Quintavalle1990,s.41;
Poeschke1998,s.84–87(tab.44–47).
18Cattaneo1888,s.239(feciveniremagistrosdeFrancia)–takądecyzjępatriarchyautortłumaczy
względaminaturypolitycznej.WtymsamymczasiecesarzbizantyńskiLeonV(813–820)wysłałartystów
greckichdopobliskiejWenecji,zGrecjisprowadziłtakżeartystówdoGradopatriarcha(interregent)Jan
DiakonMłodszymiędzyr.814a818(ibidem,s.237,240–241).
19DeMély1921,s.94;Mortet–Deschamps1929,s.96–97(fratresecclesiaeSanctiRufi,quosproin-
cidendislapidibusetcolumnellisadpartesvestrasdirigimus...);DeFrancovich1952a,s.140.
20Cadei1980,s.192–214;Vona1996,s.47.
