Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
ZbigniewBania
arkadmiędzynawowychczybelkowanieuzyskującefektwyraźnego
skontrastowaniaregularnejformylinearnejznieregularną,pełnąeks-
presjiplamąornamentu.
Elementykonstrukcyjne
Powierzchnięścianymogąożywićokreśloneelementykonstruk-
cyjne,takwewnątrzjakinazewnątrzbudowli.Wdziejacharchitektury
romańskiejożywienieścianynastąpiłoprzezwprowadzenielizen,
półkolumnwspółdziałającychwsystemiesklepieńkrzyżowychjak
wkatedrzewSpirze.Wewnętrzachkatedrgotyckichwiązkisłużek
przejmąfunkcjęuplastycznianiaścian.Niezwykłyefekt
światłocienio-
wyosiągniętozkoleinaelewacjachzewnętrznychkościoła
św.Elżbiety
wMarburgu.Pionyszkarpdominująwwyglądzietejhalowejświąty-
niwzniesionejnaplaniebazylikowym.Zczasemszkarpytebędą
wzbogacaneelementamiwystrojurzeźbiarskiegojakfantazyjnekwia-
tonyiżabkinasterczynach,wpłytkichniszachznajdziesięmiejsce
dlarzeźbawkatedrzewReimsszkarpyzwieńczonezostanąażurowy-
mibaldachimamirozpiętyminadrzeźbamianiołów.
Jednaknajistotniejszymielementamikonstrukcyjnymisąwszelkie-
gotypusłupyczypodpory.Częstonadajeimsięformęrzeźbyfigural-
nejjaksłynnetrumeauwportalachkatedrfrancuskichpodtrzymują-
cychpośrodkupoziomąbelkęzamknięciaotworu.Trumeauprzyjmuje
postaćChrystusa.RzeźbyościeżykatedrywChartressąświadectwem
trudnegołączenianajważniejszychcechpodziałówarchitektonicz-
nych–wtymwypadkupółkolumn–zformamifiguralnymi.Wokre-
sieromańskimszczególniefantazyjniekształtowanebędątrzonyko-
lumnkrużgankówklasztornych:oformachspiralnych,figuralnych,
pokrytychróżnorakimiornamentami.Zdobienietrzonówkolumnnie-
kiedymamiejscewobiektachwiększejskalijakwewnętrzukościoła
(Klosterneuburg).Bardzoważnymmiejscemkoncentracjidekoracji
rzeźbiarskiejstałysięgłowicekolumn.Niezwykłajestkubiczność
głowicottońskich,którastopniowoprzekształcasięwokresiepóźne-
goromanizmuigotykuwplątaninęformfiguralnychiroślinnych.
