Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
Częśćpierwsza.Powstanieirozwójprawa
2050Prawopowszechne(iuscommune)apojęcieprawaszczególnego(iussingulare)
•TerminemiuscommuneRzymianieokreślaliprawopowszechne,czylinormy
ocharakterzeogólnym;Fpor.:znaczeniepojęciaiuscommunewczasachnowo-
żytnych:Fpkt7tegorozdziału.
•Pojęcieiussingulareoznaczałonatomiastunormowaniastanowiącewyjątkiod
ogólnych,jednakowychdlawszystkich,unormowań.Wszczególnościchodziłotu
oróżneprzywileje(privilegia),będąceszczególnymirozwiązaniamiprawnymiwpro-
wadzanymizewzględunacharakterproblemuprawnego(privilegiacausae)lubteż
zewzględunaszczególnystatuspodmiotów,którychdotyczyły(privilegiapersonae).
•?Zgodniezdefinicjąprzekazanąprzezjurystępóźnegookresuklasycznego,Iuliu-
saPaulusa(D.1,3,16),iussingularetoszczegółowe,wyjątkowerozwiązanie,które
musibyćwyraźniewprowadzone-napodstawiedecyzjipodmiotuposiadającego
kompetencjędostanowieniaprawa-zewzględunajakąśkorzyść(utilitas).
Ulpianus3adSab.D.1,3,8:Iuranoninsingulasper-
sonas,sedgeneraliterconstituuntur.
Paulusl.s.deiuresing.D.1,3,16:Iussingulareest,
quodcontratenoremrationispropteraliquamuti-
litatemauctoritateconstituentiumintroductum
est0
Fpor.:Celsus5dig.D.1,3,4:Exhis,quaeforteuno
aliquocasuacciderepossunt,iuranonconstituuntur.
nPrawaustanawianesąniezuwaginapojedyncze
osoby,alezuwaginaogół”
„Prawemszczególnymjestprawo,którezosta-
łowprowadzoneautorytetemprawodawców
zewzględunapewnąkorzyść[użyteczność]prze-
ciwkostosowaniuogólnejzasadyprawa[wbrew
treściprzepisówprawa]”
nPrawaniesąustanawianedlatychprzypadków,
któretylkorazmogąsięzdarzyćnaskutekpoje-
dynczegozdarzenia”
.
0
.
3.Systematyzacjamateriałunormatywnego
3010Zagadnieniesystematyzacjinormprawnychwiążesięzjednejstronyzporządko-
waniemmateriałunormatywnegoprzezjegotwórcówlubkompilatorów(kodyfikato-
rów),zdrugiejzaśzprzedstawianiemprawaprzezjegoznawców.Rzymianie,niewidząc
potrzebydokonywaniakodyfikacji,poprzestającteż(ażdoczasówjustyniańskich)na
kilkuzaledwieniecałościowychkompilacjachmateriałunormatywnego(Fzob.:cz.I,
r.2,pkt4.2.4.3-4.2.4.4),przedstawialinormyprawnewedługróżnychporządkówsys-
tematycznych.
301010Najstarszasystematyka-systematykazastosowanawustawieXIItablic
•UstawaXIItablic(lexduodecimtabularum)tohistoryczniepierwszyrzymski
aktprawastanowionego,zawierającynormyogólne.Ustawapowstaławlatach
451-450p0n0e.,wtrakciespołeczno-politycznegokonfliktumiędzypatrycjuszami
aplebejuszami,istanowiłaswoistysymbolzwycięstwaplebsunadwarstwąarysto-
kracji,bowiemwdużejmierzegwarantowałatransparencjęipewnośćregułpraw-
nych,atakże-jakoaktzawierającynormyutrwalone-ograniczaładowolność
interpretacjirozwiązańprawnych.
