Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Częśćpierwsza.Powstanieirozwójprawa
301020Wpraktycepretorskiejukształtowałasiętzw0systematykaedyktowa,według
którejułożonybyłmateriałnormatywnywedykciepretorskim-edictumpraetoris
(Fzob.:cz.I,r.2,pkt4.2.2.4-7).Tasystematyzacjadominowałatakżew?piśmien-
nictwiejurystów.
CzęśćI:deiurisdictione
CzęśćII:deiudiciis
CzęśćIII:deiurisauxiliis
CzęśćIV:dereiudicata,
deexecutione
CzęśćV:deinterdictis…
Częśćedyktu
5
•zasadydotyczącezakresudziałaniapretora
•zasadypostępowaniaprzedurzędempretora
•przypadki(typowe)udzieleniaochronyprawnejprzezudzieleniepowódz-
•przypadkiszczególneudzieleniaochronyprawnejprzezudzieleniepo-
•nieważnośćisposobyegzekwowaniaorzeczeńsądowych
•środkiochronypozaprocesowej(interdicta,restitutioinintegrum,missio
twa(actio,iudicium)
wództwa(actio,iudicium)
inpossessionem,stipulationespraetoriae)
Treśćnormatywna
301030„Systematykanaukowa”Cyceronaijejrealizacjaw?piśmiennictwieju-
rystów
•Cyceron,podwpływemswychstudiównadhelleńskąihellenistycznądialektyką
iretoryką,uważał,żedziękiwykorzystaniumetodydialektycznejmożliwejest
przedstawieniecałegoprawaprywatnegowsposóbusystematyzowany.Swój
pomysłopisałwzaginionymdzieleDeiureciviliinartemredigendo,atakżewspo-
minałonimwielokrotniewinnychpismach6.
•?ZarealizacjępomysłuCycerońskiegouważanebyłoprzezstarożytnychdzieło
jednegozjurystówokresuprzedklasycznego,QuintusaMuciusaScaevoli(ponti-
feksa):libriXVIIIiuriscivilis,który-zgodniezesłowamiPomponiusa-[ł]ius
civileprimusconstituitgeneratiminlibrosdecemetoctoredigendo[ł](l.s.enchir.
D.1,2,2,41)-jakopierwszyprzedstawiłmateriałnormatywnywsposóbsystema-
tyczny,ainaczejmówiąc,jakopierwszyprzedstawiłcałośćprawaobywatelskiego
generatim,czylidokonującpodziałównagatunkiirodzaje,zgodniezzasadami
metodydialektycznej.NiewątpliwiewswoimdzieleQuintusMuciusdokonałswo-
istegopołączeniaźródełiuscivile,iusgentiumiiushonorariumwrodzajnsystemu”
,
unifikującteżiporządkującmateriałprawnywypracowanyprzezswychpoprzed-
ników.Uważasię,żejurystatendałwtensposóbwdużymstopniupoczątekjury-
sprudencji(iurisprudentia)jakonauce(scientiaiuris).
5RekonstrukcjiedyktupretorskiegoorazedyktuedylówkurulnychdokonałottoLenel(1849-1935):
Edictumperpetuumpraetorisurbani,Leipzig1927.
6
NatematzagubionegodziełaCyceronaFzob.wszczególności:Cicero,Brutus1,152;idem,Deoratore
1,42,188-190;idem,Delegibus1,4,14;atakżeGell.1,22,7.
