Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Rozdziałdrugi.Historiaźródełprawarzymskiego
dominat
zkońcemIwlobokdawnychurzędów(magistratur)pojawiłysięnowe
urzędycesarskiel
-okresdominatuod284rldo476rl,kiedytonastąpiłupadekcesarstwa
zachodniorzymskiegolPozostałocesarstwowschodniorzymskiezestoli-
cąwKonstantynopolu,którepowstałoprzezoddzieleniesięodzachod-
niorzymskiegow395rlijakocesarstwobizantyńskieistniałodo1453rl
Naczelepaństwastałcesarzjakowładcaabsolutny(dominus)lSkupiał
oncałośćwładzyustawodawczej,wojskowejisądowejlAdministracja
państwa,zarządzanaprzezurzędnikówcesarskich,byłascentralizowana
izbiurokratyzowanal
2.Periodyzacjarzymskiegoprawaprywatnego
prawoklasyczne
Rozwójrzymskiegoprawaprywatnegoprzebiegałniecoodmiennymietapa-
milMożnawyróżnićtutajnastępująceokresy:
-okresprawaarchaicznegoodpoczątkówRzymudopołowyIIIwlplnlel
(tjldopoczątkuwojenpunickich)lPrawoobywatelirzymskich(ius
civile)jestwtymczasiesłaborozwinięte,aczkolwiekczęściowojużsko-
dyfikowanewustawieXIItablic(451-450rlplnlel)lCharakterystyczna
dlategookresubyłaponadtowalkamiędzypatrycjuszamiaplebejusza-
milZmianaustrojuzkrólewskiegonarepublikańskiniemiałaistotnego
znaczeniadlaprawaprywatnegol
-okresrozwojuiprawaprzedklasycznegoodpołowyIIIwlplnleldo
końcarepublikilRzymstajesięstopniowostolicąnajpotężniejszegoim-
periumstarożytnościlZmianystosunkówspołecznych,gospodarczych
ipolitycznych,jakienastąpiłyprzedewszystkimpowojnachpunickich,
spowodowałykoniecznośćdostosowaniadonichprawaprywatnegol
Zadanietospełniłydwienowewarstwyprawaprywatnego,którerozwi-
nęłysięobokiuscivile,amianowicieiusgentiumiprawopretorskiel
-okresprawaklasycznego(odpoczątkupryncypatudo235rl,tjldo
końcapanowaniadynastiiSewerów)lDalszyrozkwitpaństwarzymskie-
gostwarzałodpowiedniewarunkirozwojuprawuprywatnemu,które
wtymczasieosiągnęłoswójnajwyższypoziomlZadecydowałaotym
przedewszystkimdziałalnośćuczonychprawnikówrzymskich,czyli
jurysprudencjilZewzględunaosiągniętystopieńnajwiększegorozwoju
uzyskałaonamianojurysprudencjiklasycznej,acałeprawotegookresu
-mianoprawaklasycznegol
-okresprawapoklasycznego-od235rldośmiercicesarzaJustynia-
naw565rlImperiumrzymskieprzeszłowpołowieIIIwlciężkikryzys
politycznyigospodarczy,awśladzatympostępowałogólnyupadek
kultury,takżeprawnejlDziałalnośćjurysprudencjizamarła,głównym
zaśźródłemprawastałosięustawodawstwocesarskiedominatulosiąg-
