Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
13
zakończyłsięnieuniknionymzwycięstwemsanacji.Prowadzonybyłprzez
opozycjętakzaciekle,wydajesię,nietylezpowoduniedociągnięćprojektu,
leczwobawieospodziewanenadużyciaitegoprawawpraktycerządów
sanacyjnych.
Wśródteoretykówidziałaczyendecjidominowalizwolennicypaństwowej
teoriisamorządu,wkażdymraziedoczasuuchwaleniaustawyz1933r.W
okresiepracnadtąustawądziałaczeipublicyścinarodowikwestienadzoru
państwarozpatrywalizdużąostrożnością,aniekiedywręczdiametralnie
zmienilizdanie.Zobserwacjirealnejpolitykisanacjiwynikałobowiem,że
mimoretorykipodnoszącejproblemyuzdrowieniaRPjejprawdziweintencje
byłyinne.Zmierzałaonakrokpokrokudouzyskaniamaksimumwładzy.
KonstytucjaRPz23kwietnia1935rokuzakończyłaprocesprzebudowy
podstawustrojowychIIRzeczypospolitejpozamachumajowym1926r.:
umacniaławładzęwykonawczą,aosłabiałauprawnieniasejmu.Byławyra-
zemtendencjiautokratycznych.Dwieostatniekadencjesejmu(IViV)ztego
teżpowoduzostałyskrócone,agłównepartieopozycyjne(SN,SLiPPS)
pozbojkotowaniuwyboróww1935i1938r.niebrałyudziałuwpracach
parlamentu.
RozdziałIVjestpoświęconywyboromsamorządowym.Renesans
samorządudokonałsiępraktyczniewtrakciewyboróww1919rokuw150
miastachb.Kongresówki.Faktten,obokwcześniejszegoodrodzeniasię
parlamentuwstyczniu1919r.,miałdużeznaczeniedlarozwojuporządku
demokratycznegoisystemupolitycznegokraju.Wwalcewyborczejdoj-
rzewajągremiakierowniczepartii,ichliderzy,konkretyzująsięprogramy
partyjne,koncepcjerozwojumiastipodnoszeniakrajuzruinpowojnie
iokresieniewoli.
Wynikiwyborówsamorządowychlat1919-1926ukazująwpływypartii
wspołeczeństwie.Obóznarodowyodniósłdużysukceswpierwszychwybo-
rachsamorządowychwCzęstochowie,gdzieobsadziłgłównefunkcje:szefa
RM,prezydentamiastaiławnikówmagistratu.Równieżwiększość(61ze120
miejscwRM)zdobyłaNDwstolicy.Wwielujednakmiejscowościachżadna
partiawokresie1919-1926nieuzyskałatakiejprzewagiwsamorządzie,by
sprawowaćsamodzielniewładzę.Wówczassamorząd,jeślinieudawałosię
zawiązaćtrwałejkoalicji,stawałsięmiejscemwalkipolitycznej.
Poprzewrociemajowymrządzącasanacjaprzeprowadzaławyboryzwy-
raźnąintencjąodsunięciaodwładzywsamorządachdotychczasowychbe-
neficjentów,tj.głównieNDiPSLPiast.Ugrupowaniatebyłynarażonena
