Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
KONCEPCJEUSTROJOWEPOLSKIEGOSAMORZĄDU
Wart.76konstytucjikwietniowejprzewidywano,żeHdlaposzczególnychdziedzin
życiagospodarczegopowołujesięsamorządgospodarczy,obejmującyizbyrolni-
cze,przemysłowo-handlowe,rzemieślnicze,pracy,wolnychzawodóworazinne
zrzeszeniapublicznoprawne.Ustawymogąłączyćizbywzwiązkiinadawaćim
osobowośćpubliczno-prawną.Dorozważaniazagadnień,dotyczącychcałokształtu
życiagospodarczego,opiniowaniaoprojektachustawgospodarczych,tudzieżhar-
monizowaniapoczynańwposzczególnychgałęziachgospodarstwanarodowego–
możebyćustawąpowołanaNaczelnaIzbaGospodarcza”3.
Dlainnychsamorządównieprzewidywanoogólnopaństwowejreprezentacji.
Wlatachtrzydziestychpowstałyogólnopolskiezwiązkiizbposzczególnychsamo-
rządów(ZwiązekIzbPrzemysłowo-HandlowychRzeczypospolitejPolskiej,Zwią-
zekIzbRzemieślniczychRzeczypospolitejPolskiejorazZwiązekIzbiOrganizacji
RolniczychRzeczypospolitejPolskiej),iniejakousankcjonowanotowkonstytucji
kwietniowej.Jednakżemiałyoneinnycharakter.Niepretendowałydoogólno-
państwowejcentralnejizbysamorządowej,leczjedyniestanowiłyzwiązkiizb
okręgowych.Byłatowjakiejśmierzestrukturasłużebnawobecizbokręgowych,
mającaimumożliwićsprawnefunkcjonowanienapoziomieogólnokrajowym,
wtymszczególniewrelacjachzwładzamipaństwowymi.
Jakzostałotojużzaznaczone–obydwieprzedwojennekonstytucjezapowia-
dałypowstanieNIG,leczczyminnymmiałabyćIzbawkonstytucjimarcowej,
aczyminnymwkonstytucjikwietniowej.Wkoncepcjiz1921rokuNIGmiała
byćogólnopaństwowąreprezentacjąokręgowychizbsamorządugospodarczego
lubichemanacją(wtakimrozumieniujakwokresiePolskiLudowejradapaństwa
byłaemanacjąsejmu).Tuwszystkozależałoodtego,jakątreściązostaniewypeł-
nionesłowoHpołączonewNaczelnąIzbęGospodarczą”iwśladzatym,wjaki
sposóbzostaniewyłonionaIzba.Oilezprzepisówkonstytucjimarcowejtrudno
byłocośkonkretnegownioskowaćosposobiewyboruNIG,otyleodpowiedźna
pytanie,czymIzbamiałabysięzajmować,możnabyłowywodzićzart.68.
FundamentalnymdlaNIGbyłustaleniezakresujejzadań,kompetencji
iuprawnień.WkonsekwencjimiałotookreślićpozycjęustrojowąIzby.Ważne
było,jakzostanieonausytuowanawsystemieorganówpaństwowych,wtymszcze-
gólniejakiebyłybyrelacjeNIGzparlamentem,prezydentemirządem.Wtym
kontekściestawionopytania,jakrozumiećzapisanąwkonstytucjimarcowej
Hwspółpracę[Izby]zwładzamipaństwowemiwkierowaniużyciemgospodarczem
iwzakresiezamierzeńustawodawczych”.Uznawano,żemieścisięwtymopinio-
wanieprojektówustaw,alektóreprojektyustawbyłybyopiniowaneprzezIzbę
orazjakicharaktermiałybymiećteopinie,pozostawałosprawąotwartą.Ponadto
rozważano,czyNIGmożewznaczniejszysposóbuczestniczyćwprocesielegi-
slacyjnym?Wtymmieściłosięnajistotniejszepytanie:czyzprzepisukonstytucji
możnawnosić,żeNIGmożemiećinicjatywęustawodawczą?Konstytucjonalista
3Ustawakonstytucyjnaz23kwietnia1935r.,Dz.U.RPnr30,poz.227,art.76.
