Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rolisiedzibplemiennejwładzy.66Znowupowołamsiętutajnaprzykład
Lublina,gdzieGrodzisko(właściwyośrodekgrodowy)iŻmigródstano-
wiądwaodrębnewzgórza.Wzwiązkuztym,należałobysięzastanowić
nadroląnazwyŻmigródilicznychwPolsceŻmigrodów(opróczsando-
mierskiego,np.lubelski,opatowski,trzebnicki,czyjasielski).Ichnazwa
odwołujesiędomitycznego,słowiańskiegowyobrażeniasmoka-Żmija,
afunkcja-kontrolikrytycznychpunktówszlakówdrożnych.Cytujęza
JackiemBanaszkiewiczem:DWłaśnieprzejściarzeczne,przeprawyprzez
bagiennedolinyrzek,przełomy,gdziewyniesienia,bagnaiwodascho-
dząsięrazem,dającróżneformykoegzystencjiwymienionychelementów,
wybierasobiechętnieŻmijnaswojesiedlisko.(...)Żmijlokujesięwięc
tam,skądkontrolowaćmożnawszystkichprzybywającychdomiasta,siedzi
wnewralgicznympunkcie,któregoblokadazatrzymujeruchpodróżnych
czyteżgrożącemiastuniebezpieczeństwa.“67PonieważnawzgórzuŻmi-
gródwSandomierzu(inaŻmigrodzielubelskim)nieznalezionośladów
umocnieńobronnych(chociażdewastacjawzgórzawXIXwiekuprzez
Rosjan,awXXprzezNiemcówmogładoprowadzićdoichnieodwracal-
nejutraty)możetowskazywać,żewłaściwy,broniącyprzeprawyDżmi-
jowygród“znajdowałsięnapółnocymiastawGrodzisku,awzniesienie
zwaneobecnieŻmigrodempełniłoinnefunkcje,bardzoprawdopodobne,
żesakralnejaksugerujeBuko.68Wbezpośredniejbliskości,niecodalejna
wschód,poświadczonaznaleziskamizXIIIwieku,znajdowałasięprzepra-
waprzezWisłęwKamieniuPlebańskim.Docharakterystycznegoopisu
położeniaŻmigrodów,sugerowanegoprzezJackaBanaszkiewicza,łączą-
cegotakieelementykrajobrazu,jakwzniesienie,bagnoiwodarzeki,oraz
zwyczajulokowaniagrodównizinnychnabagnachirozlewiskachrzek,
pasujejednakzarównoGrodziskonapółnocySandomierza,jakisamŻmi-
gródoboktzw.ŁąkiWincentegoKadłubka,terenudoniedawnawybitnie
bagnistego,znajdującegosięzaledwieokilkadziesiątmetrówodwznie-
sienia-Żmigrodu(oddrugiejstronyznajdujesięponadtosandomierska
ŁysaGóra),alepośrodkuposiadającegobardziejstabilnepodłoże,gdyż
stałotamkilkadomów.Odpółnocy,wjegobezpośrednimsąsiedztwie
przepływastrumieńzwanyobecnieGołębickim69,aodpołudnia,nieco
66M.Dulinicz,Miejsca,którerodząwładzę.Najstarszegrodysłowiańskienawschódod
Wisły,[,[w:]Człowiek,sacrum...,s.89.
67T.Banaszkiewicz,PolskiedziejebajecznemistrzaWincentegoKadłubka,Wrocław1998,
s.443-444.
68A.Buko,Początki...,s.43-44.
69Jesttonazwawspółczesna,dwudziestowieczna,wywochodzącasięstąd,żestrumieńma
36
