Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
EdwinTYTYk
Wprowadzenie
Banalniedziśbrzmiącysloganupracastworzyłaczłowieka”,sformułowany
przezFryderykaEngelsawroku1883
1
niejesttakarchaiczny,jakmogłoby
sięwydawać.Małotego-dziełoutworzeniaczłowieka”niejestbynajmniej
zakończone.Trafniejszejestspostrzeżenie,żepraca-iwarunki,wktórych
jestwykonywana-tworzączłowiekawokreślonysposóbiwokreślonymkie-
runku.Wartozauważyć,żewpracyiwokreślonychwarunkachtworzonego
tamśrodowiskaspędzamyok.połowynaszegodorosłego,świadomegożycia:
8godz.pracai8godz.odpoczynekpopracy(8godz.snujestokresemżycia
pozaświadomością).
Faktemjest,żewykonywaniepracy,jakoświadomeicelowedziałanie
mająceprzynieśćokreślonywytwórlubusługę,jestcharakterystycznącechą
ludzi,gdyżżadnemuzwierzęciutejcechyprzypisaćniemożna.Pracaludzka
jestprzedmiotemzainteresowaniawieludyscyplinnaukowych:fizyki,fizjo-
logii,psychologii,ekonomii,socjologii,pedagogiki,filozofii-więcwiedzata
macharakterwybitnieinterdyscyplinarny.Teoretycznąnadbudowątworzącą
filozoficzneuogólnieniadotyczącepracyludzkiejjestprakseologia,zwanateż
ogólnąteoriąsprawnegodziałania,gramatykączynu,logikączynulubnauką
osprawnejrobocie.Jejtwórcąbyłprof.TadeuszKotarbiński(1886-1981),autor
fundamentalnegodziełapt.Traktatodobrejrobocie.Niecoinnynurtprakse-
ologii,zbieżnyzproblematykąekonomiczną,rozwijałurodzonyweLwowie
ekonomistaifilozof,LudwigHeinrichEdlervonMises(1881-1973).
TadeuszKotarbińskipojęciemuroboty”nazywałkażdącelowądziałalność
ludzką,niezależnieodjejfizycznegolubumysłowegocharakteru.Zapropono-
wałonbardzoogólnądefinicję:upracajesttowszelkisplotczynów(wposzcze-
gólnymprzypadkupasmoczynów),mającycharakterpokonywaniatrudności
dlauczynieniazadośćczyimśpotrzebomistotnym”,czylitakim,którychnie-
zaspokojenieugrozizłemtejmiary,coutratażycia,zdrowia,źródełutrzyma-
nia,wolnościosobistej,pozycjispołecznej,czci,spokojusumienia,życzliwości
istotkochanych,radościżyciaitp.”
2
Pracaludzkajesttodziałalnośćspołeczna.Oznaczato,żejestonawyko-
nywanaprzezokreślonyzespółludzirealizującyzaplanowanedzieło,akaż-
dyzczłonkówtegozespołuwykonujeprzydzielonemuzadania,stanowiące
fragmentcałegodzieła.Tecząstkowedziałaniamusząbyćodpowiedniozhar-
1
F.Engels,Dialektykaprzyrody[Dokumentelektroniczny]XI2003,https://www.
marxists.org/polski/marks-engels/1883/dial_prz/index.htm(01.04.2020).
2
T.Kotarbiński,Traktatodobrejrobocie,Ossolineum,Wrocław1965,s.80.
