Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
StaniekZ.:Sektorywłasnościarównowagainstytucjonalna
47
bodźcedlainwestowania,tworzeniakapitału,zawieraniakontraktówireali-
zacjidługookresowychcelówgospodarczych.Zadaniempaństwajeststwo-
rzeniemożliwiemałokosztownegosystemuinstytucjonalnegozabezpiecze-
niaistniejącychuprawnieńwłasnościowych.Relatywniemniejszyzakres
tejochronymożepowodowaćwzrostinnegorodzajukosztównp.prywatnej
ochronypraw,kosztówarbitrażuczykosztówsądowychdochodzeniapraw.
Kosztyochronyprawwłasnościulegajązmniejszeniupodwpływemstosowa-
nianowychtechnologiiochronyinowychformregulacji.
Prawawłasnościpowinnybyćtakokreślane,bystosunkowołatwomożna
byłostwierdzićpodmiotowośćwiązekprawwłasności.Rynekkorygujewad-
liwośćalokacjiprawwłasności.Przypisaniepełniczywiększościuprawnień
własnościowychdanemupodmiotowizwiększabodźcedlaefektywnegogo-
spodarowania.Zposzczególnychuprawnień(prawwłasności)powinnyko-
rzystaćtepodmioty,którewykorzystająjenajbardziejproduktywnie.Prawa
własnościumożliwiająefektywnąeksploatacjęograniczonychzasobówidóbr
isąDnagrodą”zapodejmowaniedziałalnościgospodarczej,zdefinicjiobar-
czonejryzykiem.Stanowiąpodstawęgierekonomicznychisąkoniecznetak
dlakonkurencjirynkowej,jakispołecznejkooperacji.
Prawawłasnościniesąjednakbezwzględneispołeczeństwo-wramach
obowiązującegosystemudemokracji-możejezmieniaćczyodpowiedniomo-
dyfikowaćwceludostosowaniadointeresupublicznego,niezależnieodtrud-
nościwjegodefiniowaniu.Wiązkiprawwłasnościnabierająstalenowychtre-
ściwzależnościodzmianzachodzącychwsferzerealnejgospodarkiizmian
wrozwojuspołecznym.Zachowanietychsamychformwłasnościnieoznacza
brakuzmianwtreściuprawnieńwłaścicielskich.Prawawłasnościmogąbyć
względniestabilnelubteżpodlegaćstałymprocesomzmian,transferomza-
równowewnątrzdanegotypuwłasności(np.wramachsektoraprywatnego)
jakimiędzyróżnymitypami(np.zsektorapublicznegodoprywatnego).
Prawomwłasnościpodlegająróżnegorodzajudobra(usługi):dobrapry-
watne,społeczne,klubowe,jakipubliczne.Szczególneznaczeniemająwza-
jemneodniesieniadóbrrynkowychipublicznych5.DóbrpublicznychDczy-
stych”niedasięprzekazywaćikonsumowaćindywidualnie.Ichproducenci
musząbyćutrzymywanizwpływówbudżetowych,apodziałśrodkówpomię-
dzyróżnedobrapodlegaproceduromwyborupublicznego.Wsferachwystę-
powaniatychdóbrmamydoczynieniazodmiennymiwiązkamiprawwłasno-
ści.
WwieluobszarachgospodarowaniamamydoczynieniazDprzeplata-
niemsię”różnychrodzajówdóbr,cowymagaodpowiednichdostosowań
wcharakterzeprawwłasności.Dobrapubliczneztrudempodlegająprocesom
efektywnejalokacjirynkowej,cowynikatakżeztakichprzyczynjak:problem
5
Wliteraturzewystępująróżnesposobyprzedstawieniawzajemnychrelacjiwprodukcjidóbrrynko-
wychidóbrpublicznych.Istotnesątuczynnikiinstytucjonalnenp.regulacjepodatkowe,systemy
pomocyspołecznej,negocjacjespołeczneczypoziomgovernanceitd.
