Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Karus,wdydaktycznymswoimpoemacie,umiejętnierozbiera
mniemaniaepikurejczyków,MarekBrutusstoików,aNigidiusFigulus
pitagorejczyków.Lukrecjusz,wykształciwszysięnanajlepszych
pisarzachsąsiedniejHellady,zaprzykłademstarożytnychuczniów
szkoływłoskiejiEmpedoklesa,począłkreślićzasadyswojejfilozofii
wierszami;tymsposobemnapisałpoemat:Dererumnatura(Onaturze
rzeczy),wsześciuksięgach,dedykowanyjednemuznajlepszych
swoichprzyjaciółMemmiuszowi,którego,jaksięzdaje,poetachciał
koniecznieprzyciągnąćpodsztandarfilozofiiEpikura;sambowiem
żarliwymtejnaukibyłobrońcą.
Niebędziemytutajszczegółoworozbieraćtegoznakomitego
poematu,gdyżniemamyzamiarupisaćdziejówfilozofiirzymskiej;
wspomnimytylko,iżtymgłównieLukrecjuszróżniłsięodswego
mistrza,żeprzypuszczałtajemnąsiłę,kierującąwszechistnieniem,
czegoatomistykaDemokrytaiEpikura,odrzucającawszelkiwyższy
wpływnasprawyświata,naturalnieznaćniemogła.Kiedyniekiedy
zbliżasiędoKsenofanesa,ZenonaeleatyckiegoiEmpedoklesa,kiedy
mówinp.,żemiłośćjestpoczątkiemwszechrzeczy.Wkwestiach
metafizycznychipsychologicznych,jestzupełnieprzeciwnym
PlatonowiiArystotelesowi,nieprzyznajenieśmiertelnościduszy,
couważazanajwiększeszczęścieczłowieka;nieznażadnychbogów,
którychistnienie,podługniego,winnasobiesamaludzkość.Strachbył
twórcareligii.Ludziemocąwłasnejsiłypodnieślisięzestanubydląt
idlategosązdolnisięcywilizować.Światpowstałzpierwotnych
ciałek,zwanychatomami,niedostępnychdlaoka,aledającychpojąć
sięmyślą;sąoneniepodzielne,bezkształtne,wieczneiwciągłym
ruchu.Światnigdyniezaginie,boskładasięzcząstekniemających
początkuikońca.Podobnieżdusza,jestzbiorematomów,ale
cokolwiekdelikatniejszych,okrągłych,izdolnych,mocą
emanacji,przyjmowaćwrażeniaświatazewnętrznego.Wogóle
filozofia,któraLukrecjusztakumiejętniestarałsięprzeprowadzić
wswoimpoemacie,byłanajgorszą,jakąmógłobraćfilozofipoeta;
gdyżcałeszczęścieczłowiekazasadzałanaspokojuduszy,
powstającymzzaspokojeniawszelkichrozkoszy.Ateistyczna
iniemoralna,awięczgubnawskutkachfilozofiaEpikura,znalazła
wsurowychRzymianachnajzapalniejszychadeptów.Wszyscyprawie
poecizłotegowiekuliteraturyrzymskiejsprzyjalijejzasadom,chociaż
niekiedyjawniezniejszydzili.Najznakomitszymwtymwzględziebył
TerencjuszWarron(r.45prz.Chr.),którysatyrąswojądogłębi
drasnąłfilozofięijejnauczycieli.Warronwykształciwszysię
