Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32|rOzdzIał1
Chciałbymtujeszcze,porazkolejny,przywołaćErnestaHart-
manna,którywswojejteoriitakżewyraźniepodkreślapokrewień-
stwosnuidziełasztuki.DowodzionWpodobieństwapodstawowe-
gomechanizmuśnieniaipodstawowegomechanizmutwórczości
artystycznej:starymateriałjestłączonyiukazywanywnowyspo-
sób,zasprawąemocji”79.RównieżwięcnaustaleniachHartman-
naopieramswójwniosek,żedziełoliterackieniejestczymśob-
cymmarzeniusennemu,lecz,przeciwnie,jestmubliskie,iże
wzwiązkuztymsenopisanywliteraturzenietraciswoichsennych
właściwości.Możnazatem,anawettrzebazajmowaćsięliteracki-
misnami–najlepiejinterdyscyplinarnie.
Niezamierzamnatomiastsięupierać,jakniektórzy,żesenlite-
rackijestczymśspecyficznymnagrunciesamejliteratury.Niebędę
dowodził,żeteutworyczyfragmentyutworów,wktórychpojawia
sięopissnu,sąjakościoworóżneodinnychutworówczyinnych
fragmentów.Jestemjaknajdalszyodteoretycznegouzasadniania
tegorodzajuodmienności,jakczyninaprzykładPaulFriedrich,
którypowołujedożyciaterminWonejrem”,mającyoznaczaćele-
mentliterackiegosnu,pojemniejszyniżobraz,azarazemniemoż-
liwydozdefiniowaniazapomocąistniejącychterminówteoretycz-
noliterackich80.TrudnomiteżzgodzićsięzprzekonaniemSchreier
Rupprecht,jakobyWonirycznawersja”zidentyfikowanychprzez
teorięliteraturypojęćWzawszewnosiłaswójszczególnyrodzajmoż-
liwościwzakresiereprezentacji”81.Naiwniebrzmiązapewnienia,
żeWpoprzezwłączeniesnówdoliteratury[…]autorzymogąprze-
mienićczytelnikówwtwórców,którzymusządokończyćopowieść
nawłasnąrękę”
82
.Jakdoskonalewiadomo,senniejestdotegopo-
trzebny.
Podsumujmy:senliterackiniejestniczymodrębnymaninatle
innychrelacjisnu,aninatleinnychutworówliterackich.Senlite-
rackijestsnemijestliteraturą–niejestaniniczymwięcej,ani
niczymmniej.Zachowujewszystkiewłaściwościsnuiwszystkie
właściwościtekstuliterackiegoiniewnosiżadnychwłaściwości
dodatkowych.Możnagowięcopisywaćprzyużyciuznanychpojęć
ikategorii,aleniewartosięograniczaćwtymopisiedokategorii
jednegorodzaju–tylkoliterackich,tylkopsychologicznychczytyl-
kokulturowych.
