Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
GrażynaDemenko
(itylkojeden)ictus(głównyakcentintonacyjny).Semantyczniefrazyipstanowią
całość,tzn.ciągsylabwramachipniesiekonkretneznaczenie.
Frazapośrednia(ip’)końcowa–zawierajednąlubkilkasylabztylkojednym
akcentemrdzennym,którytworzycharakterystycznywzorzecintonacyjno-
-rytmiczny,wyraźniesygnalizującykoniecwypowiedzi(przeważniewydłużeniem
końcowychsylab,pauzą,zmianamiwysokościtonu,amplitudyetc.).
ip’=[anakruza][[intonacjaprzedrdzenna[intonacjardzenna’]]]
Graniceprozodycznefrazpojedynczychniekońcowychsąmniejwyrazisteniż
frazypojedynczejkońcowej,którapoprzezswojąstrukturęintonacyjno-rytmiczną
wyraźniesygnalizujekoniecwypowiedzi.Zafrazępośredniąniekońcowąuznamy
fragmentmowy,któryuważamyzaniezupełniezakończony(tj.spodziewamysię
dalszegociągudointerpretacjisyntaktycznejlubpragmatycznej).Możeonbyć
określonystrukturąskładniowąlubteżzwiązanyzpragmatycznymgrupowaniem
wyrazównp.:
Nauczyciel–powiedziałuczeń–jestgłupi(FrazęIptworzą3frazy:ip,ip,ip’)
Nauczycielpowiedział–uczeńjestgłupi(FrazęIptworzą2frazy:ip,ip’).
Frazypośrednieniemuszątworzyćwypowiedzikompletnej,np.wypowiedź
zostajeprzerwana,mówcaniekończyfragmentuwypowiedzipoprawniegrama-
tycznie,alerestartuje,poprawia,wtrącanowyelement.Wtakichprzypadkach
posługujemysięetykietągranicyniegramatycznej(\),np.:
tobyłnaprawdębardzoładny\oprzepraszam!znowutelefonś
tobyłnaprawdębardzoładny\hmmśwspaniałyś
Frazaintonacyjnapełna(Ip)–zafrazękompletnąuznamyfragmentmowy,
któryuważamyzazakończony–niespodziewamysiędalszegociąguwypowie-
dziiniejestonkoniecznydojejinterpretacji.Wypowiedźkompletnamożebyć
określonastrukturąskładniowąlubteżzwiązanaztreściąekspresywną(wtym
przypadkumusząpojawićsiębardzowyraźnewzorceprozodyczne).Pofrazie
kompletnejmusiwystąpićsilnagranica.Częstojesttowypowiedźdefiniowana
gramatyczniejakozdanie(najczęściejzwiązanazeznakamiinterpunkcyjnymi
typu:/./,/ś/,/!/,/?/).Terminwypowiedzenie,jakopojęcieskładniowe,wprowadził
ZenonKlemensiewicz,nazywającnimpodstawowąjednostkękomunikatywną.
Wypowiedźoznaczakonkretneużyciejęzyka,awypowiedzenietypwypowiedzi
(Klemensiewicz1937).
Segmentacjawypowiedzinafrazyintonacyjnepozwalaprzeanalizowaćliczne
funkcjeintonacjinapoziomiejęzykowymipozajęzykowym.Wświetlewielu
