Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
ELEKTRYCZNOŚĆTONOWOCZESNOŚĆ
PrzyjrzyjmysięnajpierwoświetleniuiElektrycznośćpomogła
namrozprawićsięzeźródłemjednegoznajstarszychlęków,
amianowicieciemnościąiPrzezcałetysiącleciakosztporząd-
negooświetleniapomieszczeńwnocybyłtakwysoki,żemogli
sobienatopozwolićtylkonajbogatsiiOznaczałotozwykle,że
ubodzybyliskazaninaciemność,aichlękprzedmrokiem–ica-
łymzłem,któresięwtymmrokukryło–czyniłichpodatnymi
nawykorzystywanieprzeznajróżniejszychmistyków,kapła-
nówczyszamanówiJeślichciałeśpoczytaćlubpopracować
pozmierzchu,niemiałeśzbytwielkiegowyboruoświetlenia:
kominek,pochodnia,latarnia,świecaiWszystkotowymaga
spalaniaczegośi
Przezwieki,gdytylkozaszłosłońce,ludzieniemieliinnego
wyboru,jakzamykaćsięwdomachiW1380rokuwParyżu
wydanodekret,zgodniezktórymwszyscymieszkańcytego
miastamieliwnocyzniknąćzulici„Nocąwszystkiedomyma
-
jąbyćzamknięte,akluczezdeponowanewmagistracieiNikt
niebędziemógłwejśćdodomuanigoopuścić,jeślinieprzed-
stawiwmagistracieprzekonującegopowodu”iMniejwięcej
wtymsamymokresiewAngliikażdyprzechodzieńspotkany
naulicypozmrokubyłuznawanyzapodejrzanegoizmiejsca
aresztowanyiW1467rokuwydanowtymkrajudekret,który
mówiłwprost:„Niktniebędziechodziłpoulicypodziewię-
ciuuderzeniachdzwonubezświatłaalbobezważnejpotrzeby
podgroźbąuwięzienia”iWolfgangSchivelbuschtakotopisał
wswojejksiążceDisenchantedNight:„Wdużychmiastachta-
kichjakBerlinczyWiedeńpodobneregulacjeobowiązywały
jeszczewXIXwieku”2i
Industrializacjaoświetlenia–czylinajważniejszyprzełom
wtymobszarze,dziękiktóremuznaczniespadłyjegokoszty
iwzrosładostępność–rozpoczęłasięnapoczątkuXIXwieku,
2
WolfgangSchivelbusch,DisenchantedNight:TheIndustrializationofLight
intheNineteenthCentury,UniversityofCaliforniaPress,Berkeley1995,
si81–82i
