Skandynawia powojenna w cieniu państwa opiekuńczego (1944-1975)

Bernard Piotrowski

Uzyskaj dostęp

ISBN/ISSN:

978-83-232-2825-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2015

Liczba stron:

395

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Piotrowski, Bernard. Skandynawia powojenna w cieniu państwa opiekuńczego (1944-1975). Red. . Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2015, 395 s. ISBN 978-83-232-2825-7

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Piotrowski, B.

T1 Skandynawia powojenna w cieniu państwa opiekuńczego (1944-1975)

PB Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

PP Poznań

YR 2015

SN 978-83-232-2825-7

Bibliografia BibTex:

@Book{ 157579, author = "Piotrowski, Bernard", editor = "", title = "Skandynawia powojenna w cieniu państwa opiekuńczego (1944-1975)", publisher = "Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza", year = "2015", address = "Poznań", isbn = "978-83-232-2825-7" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Piotrowski, Bernard

ED -

TI - Skandynawia powojenna w cieniu państwa opiekuńczego (1944-1975)

PB - Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

CY - Poznań

PY - 2015

SN - 978-83-232-2825-7

ER -

Netografia (standard APA):

Piotrowski, Bernard. Skandynawia powojenna w cieniu państwa opiekuńczego (1944-1975) [baza danych online] Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2015 [dostęp: 23 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/skandynawia-powojenna-w-cieniu-panstwa-opiekunczego-1944-1975-bernard-piotrowski-157579.

powojenna historia Skandynawii, skandynawskie państwo dobrobytu, szwedzko-skandynawska neutralność

Książka przedstawia dzieje polityczne siedmiu państw skandynawskich (Danii, Finlandii, Norwegii, Szwecji, Islandii, Wysp Owczych i Grenlandii) od zakończenia II wojny światowej do połowy lat 70-tych XX wieku. Na szerokiej panoramie wydarzeń przeds...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-232-2825-7

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza

Rok wydania:

2015

Liczba stron:

395

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp10
1. Sytuacja polityczno-strategiczna Skandynawii w maju 1945 roku14
Rozdział I SKANDYNAWIA W PIERWSZYCH LATACH POWOJENNYCH (1944–1947)14
2. Dylematy i zagrożenia Finlandii powojennej15
2.1. Trudna droga Finlandii do pokoju15
2.2. Oczekiwania, zagrożenia i osiągnięcia w polityce wewnętrznej i zagranicznej23
2.3. Kwestia rozliczeń z II wojną światową33
2.4. Konferencja paryska a sprawy fińskie37
2.5. O nową treść i kierunki reform gospodarczo-społecznych40
3. Szwecja w pierwszych latach powojennych45
3.1. W realiach wojny o przyszłości Szwecji46
3.2. Powojenne dylematy szwedzkiej polityki zagranicznej50
3.3. Sytuacja gospodarcza Szwecji powojennej56
4. Duński rozrachunek z wojną i narodowe dylematy na przyszłość62
4.1. Postawa Duńczyków w II wojnie światowej62
4.2. Dylematy pierwszych miesięcy wolnej Danii64
4.3. Październik i listopad 1945 roku – wybory do parlamentu i pierwszy rząd powojenny68
4.4. Powojenna duńska polityka zagraniczna69
4.5. Problem Szlezwiku Południowego70
4.6. Kwestia rozrachunku Duńczyków z wojną72
4.7. Rok 1947 – zmiana tronu i rządu w Danii74
4.8. Modernizacja gospodarki, a zwłaszcza rolnictwa, w Danii pierwszych lat powojennych75
5. Odbudowa powojenna Norwegii i krok ku nowoczesności78
5.1. Norweski rząd w Londynie a przyszłość Norwegii78
5.2. Pierwsze miesiące wolnej Norwegii80
5.3. Życie polityczne w wolnym kraju84
5.4. Rozrachunek z wojną w społeczeństwie norweskim89
5.5. Nowy model norweskiej polityki zagranicznej91
5.6. Powojenne realia gospodarcze i społeczne Norwegii95
6. Islandzkie powojenne problemy i oczekiwania102
7. Dążenia niepodległościowe mieszkańców Wysp Owczych107
8. Sprawa Grenlandii w pierwszych latach powojennych108
1. Finlandia w 1948 roku112
Rozdział II SKANDYNAWIA W DOBIE ROZSTRZYGNIĘĆ I WYZWAŃ (1948–1950)112
1.1. Finlandia a Związek Radziecki (wiosna 1948 roku)112
1.2. Zmiany na fińskiej scenie politycznej (lato–jesień 1948)116
2. Szwecja w latach 1948–1950120
2.1. Sytuacja gospodarczo-społeczna w Szwecji120
2.2. Szwedzka koncepcja polityki neutralności Östena Undéna122
3. Dania – marsz ku modernizacji politycznej i społeczno-gospodarczej123
4. Norweskie dylematy polityczne i społeczno-ideologiczne126
4.1. Kryzys w norweskim ruchu robotniczym126
4.2. Gospodarka Norwegii w latach 1948–1950128
5. Islandia w latach 1948–1950129
6. Wyspy Owcze w walce o wewnętrzny samorząd polityczny130
7. O „nową epokę” w dziejach Grenlandii132
8. Kwestia budowy Skandynawskiego Związku Obronnego133
9. Skandynawia wobec budowy atlantyckiego systemu obronnego (NATO)139
1. Lata 50. – zagrożenia i dylematy Finlandii146
Rozdział III SKANDYNAWIA W DOBIE ZIMNEJ WOJNY LAT 50.146
1.1. W cieniu radzieckiego supermocarstwa147
1.2. Urho Kekkonen prezydentem Finlandii153
1.3. Przesilenia społeczne w Finlandii połowy lat 50154
1.4. Fińska gospodarka i polityka społeczna lat 50156
2. Szwedzkie dylematy neutralności159
2.1. Sprawy wewnętrzne Szwecji lat 50160
2.2. Szwedzka neutralność w dobie zimnej wojny163
2.3. Szwedzka polityka gospodarcza i społeczna w latach 50165
3. Przemiany gospodarcze i polityczne w Danii170
3.1. Na drodze do nowoczesnego rolnictwa i powszechnej zamożności170
3.2. Duńska polityka bezpieczeństwa narodowego174
3.3. Duńska polityka gospodarcza lat 50. Początki nowoczesnej industrializacji kraju176
4. Norwegia w dobie zimnej wojny180
4.1. Alternatywy bezpieczeństwa Norwegii w latach 50180
4.2. O nowy model ideologii norweskich socjaldemokratów183
4.3. O modernizację życia gospodarczego i społecznego Norwegii lat 50185
5. Skandynawia Zachodnia w okresie zimnowojennym188
5.1. Islandia w amerykańskiej strategii wojskowej i w dobie „wojny dorszowej”188
5.2. O unowocześnienie gospodarki Wysp Owczych193
5.3. Strategiczne usytuowanie Grenlandii w okresie zimnowojennym194
1. Finlandia w trosce o rozsądną politykę i nowoczesną gospodarkę198
Rozdział IV BEZPIECZEŃSTWO MIĘDZYNARODOWE I NOWOCZESNE GOSPODAROWANIE (1957–1965) 198
1.1. Radziecko-fiński kryzys polityczny w 1961 roku202
1.2. Gospodarka i polityka społeczna Finlandii przełomu lat 50. i 60211
1.3. Handel zagraniczny i gospodarcze kontakty ze światem213
2. Szwecja na drodze do efektywnej polityki gospodarczej i społecznej215
2.1. Sprawy wewnętrzne Szwecji końca lat 50216
2.2. Efektywna gospodarka i demokratyczna polityka społeczna221
2.3. Neutralność – czy za wszelką cenę?222
3. Na drodze do zamożnej i bezpiecznej Danii (1957–1965)226
3.1. Dylematy ideologiczne ruchu komunistycznego i robotniczego w Danii226
3.2. Socjaldemokratyczna wizja bezpiecznej i zamożnej Danii228
3.3. Początki socjaldemokratycznego wzorca państwa opiekuńczego231
3.4. Zmiany strukturalne w handlu zagranicznym235
4. Norwegia na drodze ku nowoczesności237
4.1. O bezpieczeństwo Norwegii w ramach NATO237
4.2. Szybki wzrost gospodarczy przy efektywnej polityce społecznej244
4.3. Otwarta ekonomika a rynki zagraniczne248
5. O postęp cywilizacyjny i społeczny Skandynawii Zachodniej250
5.1. Problemy islandzkiego państwa i społeczeństwa przełomu lat 50. i 60250
5.2. O cywilizacyjny i społeczny awans Wysp Owczych256
5.3. Kwestie polityczno-gospodarcze Grenlandii z przełomu lat 50. i 60257
1. Problemy polityczne i gospodarcze Finlandii na przełomie lat 60. i 70260
Rozdział V SKANDYNAWIA W DOBIE ROZWINIĘTEGO PAŃSTWA OPIEKUŃCZEGO (1965–1975)260
1.1. W cieniu wielkiego sąsiada260
1.2. Finlandia otwarta na świat269
1.3. O dalszą modernizację gospodarki i polityki społecznej271
1.4. Finlandia a europejska integracja gospodarcza274
2. Szwedzki model państwa dobrobytu276
2.1. Szwedzkie życie polityczne na przełomie lat 60. i 70277
2.2. Debaty nad zmianą konstytucji i samorządem terytorialnym287
2.3. Wzorzec szwedzkiej czynnej neutralności290
2.4. O przyspieszony i nowoczesny rozwój gospodarczy Szwecji293
2.5. Blaski i cienie szwedzkiego państwa dobrobytu301
3. Duńskie alternatywy na drodze przemian społeczno-gospodarczych307
3.1. Duńska scena polityczna w latach 1966–1968307
3.2. Ruchy masowe w Danii w latach 1968–1970309
3.3. Życie polityczne Danii w latach 1970–1975312
3.4. Polityka bezpieczeństwa Danii z przełomu lat 60. i 70318
3.5. Duńska gospodarka z przełomu lat 60. i 70320
3.6. Dania a procesy integracyjne w Europie322
3.7. Duński model państwa opiekuńczego i polityka społeczna325
4. Norweska droga do zamożności oraz nowoczesności330
4.1. Życie polityczne Norwegii na przełomie dziesięcioleci331
4.2. O zachowanie status quo w polityce zagranicznej i polityce bezpieczeństwa339
4.3. Dylematy norweskiego członkostwa w EWG340
4.4. Wzrost gospodarczy Norwegii na przełomie lat 60. i 70345
4.5. Norweski model socjaldemokratycznego państwa dobrobytu350
5. Skandynawia Zachodnia wobec nowych kwestii gospodarczych i rozwiązań politycznych354
5.1. Islandzkie problemy polityczne i trudności gospodarcze355
5.2. Konflikt dorszowy (1972–1976)359
5.3. Polityka gospodarcza i społeczna Islandii na przełomie lat 60. i 70364
5.4. Wyspy Owcze i Grenlandia. Szeroki samorząd czy niepodległość?367
Wnioski końcowe370
Bibliografia376
Indeks nazwisk387

Wewrześniu1944rokuwydanojużrozporządzenieolikwidacji400or-

ganizacjiskrajnienacjonalistycznych,adotychmasowychstowarzyszeń

wlatachwojnynależałFińskiZwiązekBraterstwaBroni,zajmującypostawę

zdecydowanieproniemiecką.Wlistopadzietegorokulikwidacjiuległaorga-

nizacjaLottaSvärd(MieczLotty),któraudzielałapomocyludnościcywilnej

(takżemedycznej)wciężkichlatachwojnyitrudnobyłoposądzaćjąwyłącz-

nieoprofaszystowskienastawienie.Dalejteżpolitycznieispołecznieniemo-

głodziałaćskrajnienarodoweAkademickieTowarzystwoKarelskie(AKS)

orazPatriotycznyRuchLudowy(IKL).

Wlutym1945rokukomuniścizażądalilikwidacjipolicjipaństwowejipo-

ciągnięciadoodpowiedzialnościrzekomychzbrodniarzywojennych.Wmiej-

scetejżepolicjipowstałanowaodrodzonaformacja,icocharakterystyczne–

byćmożepodnaciskiemMoskwy–jejnaczelnikiemzostałkomunista,

wspomnianyAimoAaltonen.

Jesienią1944rokuwszechwładnyAndriejŻdanowzKomisjiKontrolnej

PaństwSprzymierzonychprowadziłpoufnerozmowyzMannerheimem

wsprawiedefinitywnejdemobilizacjiorazredukcjifińskichsiłzbrojnych.

RadzieccywojskowiipartyjnipolitycyzZSRRniedarzylizaufaniemoficerów

fińskich,zwłaszczawyższychisztabowych.OskarżanoichwMoskwienie

tylkoowspółpracęwojskowązIIIRzesząwokresiewojnykontynuacyjnej,

alepodejrzewano,żepozakończeniuwojnymielitajnepowiązaniazaliantami,

coniekiedymijałosięzprawdą.MannerheimoskarżałwtymczasieŻdanowa,

żetendyktowałFinomwarunkiiograniczeniawojskowo-politycznezpozycji

wielkomocarstwowej.Podkoniec1944rokurzeczywiściedokonanowFinlan-

diipierwszycharesztowańoficerów,zwłaszczasztabowych,posądzanych

owspółpracęzNiemcamipodczasIIwojnyświatowej.Takiepostawypodyk-

towanebyłyjednakrealiamiwojennymi.

Przeciwkoskrajnielewicowejdyktaturzeministrasprawwewnętrznych

YrjöLeinopowstałpodziemnyruchoporu.Zawiązałasięgrupaoficerówna

czelezpłk.ValoNihilem,płk.UskoHaahtiorazgen.AkslemF.Airozbyłego

SztabuGeneralnegoKwateryGłównejzlatIIwojnyświatowej.Najczęściejbyli

towojskowionacjonalistycznychikonserwatywnychpoglądach,którzyuważa-

li,żewraziepróbokupacjiFinlandiiprzezwojskaradzieckieFinowiepowinni

sięzbrojnieprzeciwstawić.Gromadzonorzeczywiściebrońitowznacznejilo-

ści,awwielumiejscowościachFinlandiipowstawały„gniazdaoporu”.

Wiosną1945rokukomuniścigłosiliwswejretorycepropagandowej,że

Finlandiigrozizamachstanuprzygotowanyprzez,jaktomówiono,fińskie

„siłyreakcyjneifaszystowskie”.Ujawniono,żew130miejscachzgromadzono

broń,am.in.wHelsinkachiwiększychośrodkachprzemysłowychnadtoin-

formowano,żewsprawydomniemanegozamachuzamieszanebyłookoło

6tys.osób.WspomnianyYrjöLeino,komunistycznyministersprawwe-

Brak wyników

Skandynawia powojenna w cieniu państwa opiekuńczego (1944-1975)

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra