Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tożsamość-pamięć-zbiorowość
azarazemczymśaktywniekontynuowanymiprzekształcanym89.Postrzegasię
jązarównojakosumęwarunkówkoniecznościimożliwościstworzonychprzez
ustępującepokolenia,jakijakocośprzyjętegoprzeznastępnegeneracjeiwłączo-
negodoichżycia.Tymsamymtradycjemożnadzielićnatezamkniętewhistorii,
któreflniedotarły”doteraźniejszościibyćmożeflniestanąsięjużwłasnością
żyjącychpokoleń”oraztradycjeobecnewteraźniejszości,któresąflosadzone
wfunkcjonującym,przekształcającymsięsystemiespołeczno-kulturowym”90.
Wpotocznym–rzadziejwnaukowym–rozumieniudziedzictwokulturowe
tokonglomeratprzedmiotówmaterialnych(ruchomychlubnieruchomych)oraz
niematerialnych,zjawiskhistorycznych,atakżeobyczajówiobrzędów,które
podmiotypostrzegająjakonośnikipewnychwartości–czylielementówważnych
zperspektywyichzbiorowejtożsamościiciągłości(kulturowej,narodowej,
regionalnej,lokalnej,politycznejlubreligijnej)bądźpodtrzymywaniawymiaru
wspólnotowego.Takieujęciezakładapostawęrefleksyjnąpodmiotuoraz
wybiórczetraktowanietego,coniosłazesobąlubwygenerowaławieloaspek-
towaprzeszłość.Naczasminionyskładasiębowiemnieskończonailośćdziałań,
praktyk,zjawisk–czytonaturymaterialnej,społecznej,czyduchowej.Same
wsobiesąonezasadniczoflneutralne”,dopókipodmiotnierzucinanieswojego
flspojrzenia”oraznieprzypiszeimokreślonegoznaczenia.Problempojawiasię
wtedy,gdytracąoneowąneutralnośćigdykwestiasłusznościwyboruelemen-
tówtegodziedzictwastajesiędyskusyjna.
Tegotypudylematydotyczązwyklezjawiskidziałańonegatywnychkono-
tacjachspołecznych,jakchoćbyobozykoncentracyjne,ludobójstwa,czystki
etniczne.Wtakichsytuacjachpojawiasięszeregpytań:czywogólepowinno
sięjetraktowaćjakoczęśćskładowądziedzictwakulturowegoorazktoiwjaki
sposóbmożejewłączaćwobrębswojegodziedzictwa.Oilebycieofiarątego
typupraktyktobezwątpieniabolesnyobszargrupowejprzeszłościwłączany
wwymiartożsamościzbiorowej(jakmatomiejscewprzypadkuHolokaustu),
otylemożebudzićwątpliwości,czysprawcytychżepraktyk(lubichpotomko-
wie)sąwstanierozpoznawaćjejakoskładnikdziedzictwaiautoportretugrupo-
wegoiczymogątoczynićflbezstronni”świadkowiewydarzeń(lubichkolejne
generacje).CzywpisanieMuzeumAuschwitz-BirkenauwOświęcimiu(trakto-
wanegojakoreprezentantinnychtegotypumiejsckaźni)nalistęświatowego
dziedzictwaUNESCOzewzględunaprzypisanymuładunekemocjonalnyozna-
czazgodęnauznaniemającegotammiejsce(podobniejakwinnychmiejscach
89J.Szacki:Tradycja…,s.149;M.Głowiński:PoetykaTuwimaapolskatradycjaliteracka.Warszawa1962,
s.14–15.
90Z.Benedyktowicz:Tradycja.W:Słowniketnologiczny.Terminyogólne.Red.Z.Staszczak.War-
szawa–Poznań1997,s.354.
41
