Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28Chodzituopostaćpielęg-
niarzazzakładupsychia-
trycznego.
29C.Wodziński:Trans,
Dostojewski,Rosja.Czyliofilo-
zofowaniusiekierą.Gdańsk
2005,s.11.
Wierzchnieokrycietejfabułyszkicujepostaćłudzącopodobną
doszlachcicazLaManczy.Topodobieństwojestzresztądość
nachalnieprzywoływaneprzezhiszpańskieadresy(Popriszczin
ubzdurałsobie,żejestkrólemhiszpańskim;zakładpsychiatryczny
mylizdworemkrólewskim;współpacjenciurzędnikatokapu-
cyni,pielęgniarz-oprawcajestwielkiminkwizytorem).Obaj-
DonKichotiPopriszczin-zdjęcisąurokamilektury:podczas
gdyDonKichotpogrążasięwromansachrycerskich,urzędnik
czytujeprasę(UDziścałeranoczytałemgazety.Dziwnerzeczy
dziejąsięwHiszpanii.Nawetsięniemogęwtymdobrzepołapać"
-Pamiętnikwariata,s.259).Itu,wtymmiejscudrogiobubohate-
równiecosięrozchodzą.Podczasgdyprzygodybłędnegorycerza
zaczarowująrzeczywistośćsamąjużwsobiemocnoczarowną,
umysłPopriszczinaUracjonalizuje"wszelkiesprawyodstrony-
bytakpowiedzieć-politycznej.Bofaktyczniew1833rokuumarł
królHiszpaniiFerdynandVII-zagorzałyklerykał.Pojegośmierci
rozgorzałanatomiastwalkaokonstytucję.Słowem,naszbohater
niecofasięwczasie(jaktobyłowprzypadkuDonKichota),ale
wprzestrzeni.Inicjujewtensposóbruchpoliniipoziomej,nie
wertykalny.Istotnazmiana.WtargnięcienascenęDonKichota
wywołujeferment.Fermentujeświat,fermentujeSanchoupojony
obietnicąwyspy.TymczasemnadejściekrólaFerdynandazostaje
natychmiastzepchniętenamarginessystemu,przestajeoddzia-
ływać,jestwykluczone.KiedyPopriszczinzatriumfujewmyślach
nadokrutnymUinkwizytorem"28:
Wielkiinkwizytorwyszedłodemniezagniewany,grożącmi
jakąśkarą.Ajakpięsobiezjegobezsilnejzłości,ponieważ
wiem,żedziałajakmaszyna,jakonarzędzieAnglika
Pamiętnikwariata,s.262
-tomożnarzeczrozumiećdwojako.Zjednejstronyjesttoruch
wistociepolityczny.ZRosjibliżejdoLaManczyniżLondynu.
KłopotzRosją[ś]sprowadzasiędobezprecedensowych
negocjacjimiędzybezdusznościąUzachodniegoducha"
aduchawicznościąUrosyjskiejduszy"29
-piszeWodziński.Gogolzdradzawtensposóbpatologiczneprzy-
wiązaniedostarejRusi.Mechanicznycharakterangielskichtortur
zbiegasięwczasiezmomentemwhistoriidlaszaleństwawyjąt-
kowookrutnym.Nadziejowąarenęwkraczaprocesprodukcji.Już
niesamsobiegospodaruję,alejestemzagospodarowywany,wkom-
ponowanywbezbłędnymechanizm.
31
EkonomiaszaleństwawPamiętnikuwariata…
