Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
skie–BolesławI5.Granica,którapowstałapopodzialeŚląska
międzysynówWładysławaIIWygnańca,okazałasięniezwy-
kletrwała.Księstwoopolsko-raciborskiestałosięhistorycznym
GórnymŚląskiem,atzw.Śląskwłaściwy–Dolnym.
Zkoleigraniceetnograficzneisocjologicznewyznaczająfak-
tycznyzasięgzamieszkiwaniadanejgrupyetnicznejczyetno-
graficznej.Pojmowanywtensposóbregiontworzążywakultura
(bardziejniżmaterialneostańce),ludkultywującyspecyficz-
neobyczaje,obrzędyidialekt.Jeślizjakichśpowodówludzie
opuszczająregion,ginieonwsensiesocjologicznym.Owspół-
czesnymobliczuŚląskazdecydowałyprzedewszystkimtragicz-
newydarzeniaXXwieku.Podrugiejwojnieświatowejdoszło
dowysiedleniazPolskiludnościuznanejzaniemiecką.Byłoto
skutkiemniedzikichwypędzeń,aleeuropejskiejstrategiitrans-
feruludności,ustalonejprzezmocarstwaalianckiewJałcie
iwPoczdamie.PolsceprzypadłyziemieodebraneIIIRzeszy,
wtympraktyczniecałyDolnyŚląsk.Jednakmasowewysiedle-
nieŚlązakówztychziem(uważalisięoniprzedewszystkimza
Niemców;dotyczyłototakżepołudniowo-zachodnichpowia-
tówGórnegoŚląska)przesądziło,żewsensiesocjologicznym
graniceŚląskaskurczyłysiędoŚląskaGórnego.Nowiosadni-
cy,pochodzącynajczęściejzutraconychprzezPolskęziemna
wschodzie(tzw.repatrianci),przynieślizesobązupełnieinną
kulturę,coodbiłosięnakrajobrazieikształciemiastśląskich.
WramachGórnegoŚląskaniemniejważnajestwcześniej
wytyczonagranica–podziałuŚląskamiędzyIIRzeczpospolitą
aRepublikęWeimarską,codokonałosięwwynikutrzechpo-
wstańśląskichwlatach1919,1920,1921iplebiscytuwroku
1921,popierwszejwojnieświatowej.Granicatadzieliłaczęsto
miasta,anawetzakładypracy.Choćbyłasztuczna,silnywpływ
procesównacjonalistycznychwodrodzonympaństwiepol-
skimorazwNiemczech(zwłaszczapo1933roku)prowadziłdo
tego,żecorazwięcejŚlązakówwIIRPuważałosięzaPolaków,
5Szerzej:tamże,s.46–63.
10
