Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
językowychstandardów,schematów,stereotypów.Dlategowłaśnie
wchłopskiejmowie,tejnieskażonejjeszczepismem,niezniepra-
wionejprzezpismo,szukamtego,conazywamduchemwolnego
języka.Tylkowtymaspekcieinteresujemniechłopskakultura,ta
dawnamasięrozumieć,jakokulturawolnegojęzyka.Chłop,przez
wiekizniewolony,wjednymbyłzawszewolny:wjęzykujakomo-
wie.Idługopozostawał,dopókibyłnieufnywobecpisma,adługo
był.Chłop,gdyprzyszłomucośpodpisać,choćbykrzyżykami,był
pełenwątpliwości,obaw,nawetlęku.Wiepani,jakouczeńgimna-
zjumbrałemudziałwtakiejakcjilikwidacjianalfabetyzmu.Ipa-
miętam
,nauczyłempewnąbabcięliteralfabetu,poczympoprosi-
łem,abynapisałaswojeimięinazwisko.Napisałazmozołem,
ale
patrzącnatezłożonenakartcepapieruliterki,niewierzyła,żetak
sięnazywa,posądzałamnie,żedrwięzniej.Iwymawiającswoje
nazwisko,powtarzaławkółko:
no,taksięnazywam”.Zmojejstro-
nytobyłzamachnajejmowę,wjejodczuciunietylenauczałem
czegoś,ileodbierałemjejcoś.Inwencjichłopawsłowienieogra-
niczałażadnaświadomośćjęzykowa,nicniewiedziałobłędach
językowych,otakzwanejpoprawnościjęzykowej,byłwolnyod
wszelkichsłowników,poradnikówitympodobnychograniczeń.
Kiedychciałnazwaćcoś,zczymzetknąłsięporazpierwszy,two-
rzyłsłowoinicgowtymtwórczymodruchunieograniczało.Ana-
zwaćmusiałwszystkowobrębieswojegoistnienia,słowosłużyło
mubowiemrównieżdoobłaskawianiaświata.Toteżwchłopskim
językuznajdujemynazwywszelkichodmianrzeczy.Wiepanina
przykład,cotojestotopa?Niewiepani.Kiedysmażysięsłoninę,
powstająskwarkiitłuszcz.Tylkożetentłuszcznazywasięotopa.
Itosłowonotopa”jestzarezerwowanetylkodlatłuszczuzesłoni-
ny.Bardzocharakterystycznadlajęzykachłopskiegojestobecność
wyrazów,wktórychbliskoodznakudoznaczenia,wskutektego
mocniejczujesięichorganicznyzwiązekzkonkretem,zrzeczywi-
stością.Torównieżnadajeimwiarygodność,sugestywność,siłę.
Możnabywyciągnąćwniosek,żemówieniepowinnobyćwy-
łącznieradością.Taopiniawjakiejśmierzepasujedoostatniej
14