Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Dylematwspółczesnejfilozofii
jakojedyni–byliwtymświeciepozanaczyniem.Próbapo-
wiedzenia,żenaszasytuacjajestpodistotnymiwniniejszym
kontekściewzględamitakajaksytuacjamózgówwnaczyniu,
jestpróbąjednoczesnegousytuowaniasięnazewnątrziwe-
wnątrznaczynia.
Ulegamytuswoistemuzłudzeniu.Napodstawieseman-
tycznegoeksternalizmu,zawierającegotezęoprzyczynowych
ograniczeniachodniesieniaprzedmiotowego,twierdzimy,że
mózgiwnaczyniuodnosząużywaneprzezsiebiewyrazy:
„mózg”,„naczynie”,„w”domózgów,naczyńirelacjiprze-
strzennychwświeciepozoruwtensposób,iżichzdanie:„Nie
jesteśmymózgamiwnaczyniach”jestprawdziwe,apomimo
toichpołożeniejestznaszegopunktuwidzeniażałosne.Wnio-
skujemyzatembłędnie,żeskoroeksternalizmsemantyczny
stosujesięidonas,wtensamsposóbfakt,żenaszezdanie:
„Niejesteśmymózgamiwnaczyniach”jestprawdziwe,nie
wykluczamożliwości,iżnaszepołożenie,analizowanezczy-
jegośpunktuwidzenia,jestanalogicznieżałosne.Mamytudo
czynieniazezłudzeniem,ponieważzapominamy,żewypo-
wiadaneprzezmózgiwnaczyniuzdanie:„Odnosimynasze
słowadorzeczy,zktórymiwchodzimywpozawerbalne(mię-
dzyinnymiprzyczynowe)relacje”,nieoznacza,żeodnoszą
one–wnaszymsensiesłowa„odnosić”–swojesłowadorze-
czy,zktórymiwchodząwpozawerbalne(międzyinnymiprzy-
czynowe)relacje.Putnamzwracauwagę,że„mózgiwnaczy-
niuniemogąodnosićsiędopozanaczyniowegopojęciaprzy-
czynowości,natejsamejzasadzie,naktórejniemogąodno-
sićsiędopozanaczyniowegopojęciamózgu”38.Jeślizatem
mózgiwnaczyniubudująswojąteorięznaczeniaitwierdzą:
„Odniesienieprzedmiotowenaszychsłówzależyodrelacji
przyczynowychpomiędzynamianaszymotoczeniem”,mówią
zupełniecoinnegoniżmy,gdymówimy:„Odniesienieprzed-
miotowesłówmózgówwnaczyniuzależyodrelacjiprzyczy-
nowychpomiędzynimiaichotoczeniem”.Także„myniepo-
siadamydostępudopojęciaprzyczynowości,którewykracza-
łobypozanaszszczególnysposóbusytuowaniawświecie”39.
Atooznacza,żestwierdzenieForbesa:„oiledowódPutnama
38H.Putnam,ReplytoAnderson,dz.cyt.,s.362.
39Tamże,s.362-363.
