Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Stolica
23
WieluPolaków,podobniejakPiechotkowie,wracałodoojczyznyznadzie-
ją,ajednocześnieobawamiprzednieznaną,nowąrzeczywistością.Nieliczni,jak
architektJerzySołtan,zdecydowalisiępozostaćnazachodzie.Dooflagutrafił
jużpoklęscekampaniiwrześniowejispędziłwnimdługiesześćlat.Powy-
zwoleniuobozuprzezarmięamerykańskązamiastdoPolski(lubWłoch,gdzie
stacjonowałIIKorpusgenerałaAndersa),wyruszyłwprostdoParyża,dopra-
cownisamegoLeCorbusiera14.Doojczyznywróciłdopieroczterylatapóźniej,
wnajgorszymmożliwymmomencie,gdystalinizmzcałąbrutalnościązacząłob-
jawiaćsweprawdziweoblicze.PolatachSołtanprzyznawał,żezawierzyłpozo-
rom.ZwiodłagoobecnośćPicassanawrocławskimKongresieIntelektualistów.
ZmyliłouczestnictwoBierutawkościelnejprocesjizokazjiBożegoCiała.Nie
posłuchałprzestrógówczesnegoambasadoraRzeczpospolitejPolskiejweFran-
cji,JerzegoPutramenta,którysugerował,żemomentnapowrótdokrajunie
jestwłaściwy15.PoprzybyciudoWarszawyobjąłobiecanestanowiskodziekana
nastołecznejAkademiiSztukPięknych,byniemalnatychmiast,jakovelement
niepewny”
,zostaćcałkowiciezmarginalizowanymwuczelnianychstrukturach.
WstalinowskiejrzeczywistościniebyłomiejscadlawielbicieliLeCorbusiera.
MariaiKazimierzPiechotkowieprzyjęlijasnąstrategię.vMyśmyodpo-
czątkuzdecydowali,żesięujawniamy.Nawszystkichankietachpisaliśmy,żeje-
steśmyzArmiiKrajowejzOddziałuIISztabuGłównego,tobyłataktyka,która
rozbrajała”16-wspominali.Władzaludowabyłaskłonnatolerowaćludziznie-
pewnymiżyciorysami,aarchitekcibylijejtakbardzopotrzebni,żebyłago-
towaprzymknąćokonawetnaakowskąprzeszłość.Niewybaczałajednak
żadnychprzejawówniesubordynacji.TragicznylosJanaRodowiczavAnody”
dowodził,żezagrożeniebyłobardzorealne.
Rodowicz,młodszyotrzylataodMariiPiechotkiuczestnikpowstaniawar-
szawskiego,powojniestudiowałarchitekturę.Równocześniezacząłtworzyć
14J.Sołtan,Rozmowyoarchitekturze,Warszawa1996,s.43-44;J.Sołtan,Onija.
OarchitekturzeiLeCorbusierze,Warszawa2020,s.19in.
15Ibidem,s.48;CzesławMiłoszbyłprzekonany,iżPutramentvniemiałzłudzeń
docoustroju.Alewybrał”
.Cz.Miłosz,Rozmowypolskie1999-2004,s.360,za:E.Pa-
sierski,MiłosziPutrament.Żywotyrównoległe,Warszawa2011,s.284.
16https://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/kazimierz-maciej-pie-
chotka,558.html(dostęp:8.01.2020).
