Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BeataDrabik-Frączek:MetaforawsłużbieT(t)ajemnicy
pojedynczychlubstanowiąjednodługie,wielokrotniezłożonezdanie,któ-
regoskładnikipozostająwrelacjihipotaksy(podrzędności).Dodatkowym
utrudnieniemsąlicznekonstrukcjezimiesłowamiprzysłówkowymiwspół-
czesnymiiuprzednimi,które,coprawda,służąkondensacjitreści,alemogą
wprowadzaćniejednoznacznośćcodorelacjimiędzydwiemaczynnościami
wyrażonymizaichpomocą—np.czyjesttorelacjawarunku,czasuczy
sposobu.Recepcjinieułatwiaobecnośćwyrażeńflspecjalistycznych”
,wy-
magającychwiedzyteologicznej,atakżefakt,żekonstrukcjamodlitwli-
turgicznychniejednokrotniejestkalkąskładniichłacińskiegooryginału
(skłonnośćdogerundiumczystronybiernej)19.Nawspomnianeproblemy
nakładasięjeszczekwestiaspójności—zarównoskładniowej(kohezji),jak
isemantycznej(koherencji)20.Jeślichodziospójnośćskładniową,towmodli-
twachdośćczęstobrakujesyntaktycznychwykładnikówciągłościtekstu,co
przejawiasiętym,żerelacje,np.przyczynowo-skutkoweczyczasowe,niesą
wnichexplicitewyrażonezapomocątakichspójnikówjak:więc,i,potoitp.
Zkoleikwestiaspójnościsemantycznejprzenosinasznównagrunt
rozważańometaforze,gdyż—jakpiszeTeresaDobrzyńska—tometa-
forajestwłaśniejednymznajbardziejtypowychprzykładówniespójności
semantycznejwramachjednegozdania21.Dekodowaniametaforwtekście
liturgicznymodbiorca—zracjiodsłuchiwaniatekstu—musidokonywać
bardzoszybko.Dlategowłaściwemuodczytywaniuliturgicznychkomuni-
katów,cojestjednymzwarunkówprzybliżaniadoTajemnicy,napewnonie
służąsytuacje,wktórychsłuchaczmierzysięzkoniecznościąrozszyfrowa-
niakilkumetafornaraz:
•
Boże,Tysprawiasz,żetanajświętsza
nocjaśniejeblaskiemZmartwych-
wstaniaPańskiego,wzbudźwTwoimKościeleduchadziecięctwa,któ-
regootrzymaliśmynachrzcieświętym,abyśmy,odnowieninaduchu
iciele,służyliTobiezcałkowitymoddaniem.(NiedzielaZmartwych-
wstania—wigiliapaschalna,kolekta)
czylimusizinterpretowaćmetaforęświatła/blasku(nocjaśniejeblaskiem
ZmartwychwstaniaPańskiego),metaforęflludzie/wiernitodzieciBoga”
19WięcejnatematprzyczyntrudnościwodbiorzemodlitwMszałurzymskiegozob.m.in.:
M.Makuchowska,W.Przyczyna:PrzednowąedycjąMszałurzymskiegowPolsce.Ojęzykuprze-
kładutekstówliturgicznych.W:Kościółwżyciupublicznym.Teologiapolskaieuropejskawobecno-
wychwyzwań.T.2.Red.K.Góźdź.Lublin2004,s.309—322;B.Drabik-Frączek:Czyjęzykwli-
turgiitojęzykzrozumiałyikomunikatywny?Próbajęzykoznawczejdiagnozy.Referatwygłoszony
nakonferencjiflJęzykwliturgii”.Krzeszowice2009,wdruku.
20Ospójnościtekstowejzob.m.in.J.Labocha:Tekst,wypowiedź,dyskurswprocesiekomuni-
kacjijęzykowej.Kraków2008;A.Wilkoń:Spójnośćistrukturatekstu:wstępdolingwistykitekstu.
Kraków2002.
21T.Dobrzyńska:Tekst:próbasyntezy.Warszawa1993.
35
