Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Geneza
21
gospodarki,politykiikultury10.Aktywnośćsamawsobiebyłaatrybutemwieludzia-
łaczyLigi,oczymświadcząichbiografie.Mimopowolnejadaptacjidonowegośrodo-
wiska,podkreślićnależyrolę,jakąwtymzakresieodegrałJanLudwikPopławski,który
dosyćwcześniezauważałpotrzebęrozwojunarodowychideiwGalicjiWschodniej11.
RuchwydawniczywGalicjiwdobiepopowstaniowejbyłniezwykledynamiczny.
LwówuproguXXwiekudominowałpodwzględemliczbytytułówprasowychnad
KrakowemiprzewagętęutrzymałdoczasuwybuchuWielkiejWojny12.WGalicji
obowiązywaławówczasustawaprasowaz1862roku,któramimocenzuryprewen-
cyjnejwprowadzałaułatwieniawfunkcjonowaniuprasy,międzyinnymiznosiła
koncesjeorazprawokonfiskatydrukuzpowodówpolitycznych.Przełomnastą-
piłjednakdopieropowprowadzeniuKonstytucjiGrudniowejw1867roku,gwa-
rantującejwolnośćsłowaiprasywgranicachustaw.W1894rokuzniesionozaś
prawokaucji,costałosiębezpośredniąprzyczynąwzrostuliczbynowychtytułów
natereniecałejGalicji.Przeważałypismapolityczne,ekonomiczneiprzemysłowo-
-techniczne
13
.JerzyJarowiecki,charakteryzującspecyfikęlwowskiegorynkuwydaw-
niczego,zauważył,żewykazywałsięondużądynamikąwzrostu,czegoprzykładem
sąnastępującedane:w1900rokuweLwowiewychodziło106tytułów(wGalicji
-234),natomiastw1910roku231tytułów(wGalicji-392).Uwagęzwracaróż-
norodnośćformipotrzebazaspokojeniagustówodbiorców:
Biorącpoduwagędominującefunkcjespołecznepism,stwierdzićmożna,żeweLwowie
ukazywałasięprasainformacyjna,prasaopinii,informacyjno-publicystyczna,prasaeduka-
cyjna,hobbystyczna(filatelistyka).Pismaadresowanebyłydoróżnychkręgówodbiorców:
miałycharakteruniwersalny,adresowanojedouczonych,nauczycieli,domieszkańców
wsi-rolników,leśników,artystów,kobiet,wojskowych,miłośnikówksiążekibibliotekarzy,
dodzieciimłodzieżyitd.14.
10
R.Wapiński,NarodowaDemokracja1893-1939…,s.43.OpoczątkachStronnictwa
Demokratyczno-NarodowegowGalicjiczytaj:S.Głąbiński,Wspomnieniapolityczne,Pelplin
1939,s.71-74.
11
A.Wątor,NarodowaDemokracja…,s.22-23.KrótkirysosobowościowyJ.L.Popławskiego
przedstawiłF
.Rawita-Gawroński:n[ś]umysłbardzojasny,charakterczysty,człowiekoprze-
konaniachustalonych,silnych,ogruntbezwzględnienarodowyopartych.Artykułyjego
zwracałynasiebiepowszechnąuwagębystrościąpolitycznąilogicznościąrozumowania.
Byłonfaktycznieprzywódcągrupywszechpolskiej,alewarunkówdoreprezentowanianie
posiadał.Cichy,zamkniętywsobie,ostrytrochęwobejściu,usunąłsięchętnienaplandrugi,
ustępującmiejscawymowniejszymielastyczniejszymodsiebie”
,zob.:F.Rawita-Gawroński,
dz.cyt.,s.78.
12
J.Myśliński,PrasaGalicjiwdobieautonomicznej…,s.31;S.Górski,DziennikarstwowPolsce.
Zaryshistoryczny,Warszawa1905,s.123-126.
13
A.Dziadzio,CenzuraprasywAustrii1862-1914.Studiumprawno-historyczne,Kraków2014,
s.25,27-28;J.Myśliński,PrasaGalicjiwdobieautonomicznej…,s.20.
14
J.Jarowiecki,DziejeprasypolskiejweLwowiedo1945roku,Kraków-Wrocław2008,s.64.
