Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.PowstanieirozwójdziennikanSłowoPolskie”
jakościpisma,którewjegoodczuciustałosięnpismempolemicznymozabarwieniu
nierazwstrętnymiagitacyjnym”26.
Istotnąfunkcjępełniłrównieżperiodykprzeznaczonydlamłodzieżyonazwie
nTeka”wydawanywlatach1899-1912.PierwszymredaktorembyłEdwardNeu-
mann,anastępnieJanLeszczyński,JanKarłowicz,AntoniPlutyńskiorazBolesław
Bator27.DwutygodniktenafiliowanybyłprzyZwiązkuMłodzieżyPolskiej(nZet”),
dlategopropagowanownimzagadnieniadotyczącekultury,oświaty,aletakżeżycia
wzgodziezkatolickimizasadami28.
Wróżnorodnośćtytułówperiodycznychwpisywałosięwydawnictwoocha-
rakterzenaukowo-literackimnAteneumPolskie”założonew1907roku,którego
redaktoremzostałhistorykStanisławZakrzewski29.Pismowspółtworzyłogrono
znakomitychnaukowców,międzyinnymiStanisławGrabski30,JanKasprowicz31,
26
Więcejnatentemat:F.Rawita-Gawroński,dz.cyt.,s.80-82.
27
JanLeszczyński(1876-1920),historyk,działaczNarodowejDemokracji;JanKarłowicz
(1875-1902),redaktor;AntoniPlutyński(1880-1965),przemysłowiec,związanyzwieloma
pismamiNarodowejDemokracjiwGalicji,członekRadyNadzorczejSpółkiWydawniczej
nSłowoPolskie”
,przedIwojnąświatowąporzuciłSDN;BolesławBator(1883-1937),praw-
nik,działaczpolityczny,zob.:A.Wątor,Słownikdziałaczy…,s.21,85,107,143
28
J.Jarowiecki,Dziejeprasypolskiej…,s.85;LigaNarodowa1887-1906.Sprawozdania,odezwy,
dokumenty,wstępioprac.M.Werner,Kraków2015,s.71.
29
StanisławZakrzewski(1873-1936),profesorUniwersytetuJanaKazimierzaweLwowie,
senator.PoczątkowozwiązanyzNarodowąDemokracją,aodpołowylat20.XXwiekujej
przeciwnik,J.Draus,UniwersytetJanaKazimierzaweLwowie1918-1946.Portretkresowej
uczelni,Kraków2007,s.33-34.
30
StanisławGrabski(1871-1949),polityk,pracowniknaukowyipublicysta.Początkowozwią-
zanyzruchemsocjalistycznym,odpołowylat90.XIXwiekusympatyzującyzLigąNarodową.
Od1905rokuosiedliłsięweLwowie,gdziepełniłfunkcjeurzędniczeinaukowe.Odtego
czasuzacząłsiępoświęcaćorganizacjiruchunarodowegonaterenieGalicjiWschodniej.
Sprzyjałtendencjomprorosyjskim,zainicjowałstworzenieZwiązkuLudowo-Narodowego
w1919roku.Czynnieuczestniczyłwprzedsięwzięciachpolitycznychwpierwszychlatachpo
odzyskaniuniepodległości.MinisterWyznańReligijnychiOświeceniaPublicznego.Pełnił
misjęwWatykaniewczasieustanowieniakonkordatu,któryzostałpodpisanyw1925roku.
Aktywnypublicystatakichpozycji,jakmiędzyinnymi:Zarysrozwojuideispołeczno-gospodar-
czychwPolsce(1903),Kryzysmyślipaństwowej(1927),Państwonarodowe(1929),Kulepszej
Polsce(1938),zob.:PolskiSłownikBiografczny,t.VIII,Kraków1959-1960,s.508-511;Kto
byłkimwDrugiejRzeczypospolitej,red.J.M.Majchrowski,Warszawa1994,s.40.Zob.więcej:
W
.Wojdyło,StanisławGrabskiś,passim;BibliotekaNaukowaPAUiPANwKrakowie,Teki
JózefaZielińskiego,MateriałydobiografiiczłonkówLigiNarodowejzebraneprzezJózefa
Zielińskiego,t.2,sygn.7785,mikrofilm1416,k.176-177.
31
JanKasprowicz(1860-1926),poeta,tłumacz,uczonyzzakresuliteratury,profesorUniwersytetu
JanaKazimierzaweLwowie,rektorwlatach1921-1922.Stałyrecenzentsztukteatralnych
wnSłowiePolskim”
,działaczNarodowejDemokracji.Swojepoglądypolityczneutwierdzałna
podstawiepublicystykiJ.L.Popławskiego,zob.:J.Starnawski,Sylwetkilwowskichhistorykówlite-
ratury,Łódź1997,s.120-130;Z.Wasilewski,JanKasprowicz.Zaryswizerunku,Warszawa1923,
