Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Podstawyteoretyczneprocesówsmarowania
Vinci)badanianadzjawiskiemtarciaprowadziłowielubadaczyizaproponowano
wielezalenościpozwalającychnawyznaczeniewartościwspółczynnikatarcia.
Pracetesąprowadzonenadal,audoskonalonemetodybadańiaparaturapomiarowa,
opartenanajnowszychosiągnięciachelektronikiiinformatyki,umoliwiajądogłęb-
niejszepoznaniesubtelnejnaturytarcia.Opracowywanenapodstawiewynikówtych
badańzalenościcorazdokładniejopisujązjawiskotarcia,alezuwaginajegoduą
złoonośćzalenościtesąnaogółsłusznejedyniedlaokreślonychwarunków.Wten
sposóbpowstałowieleteoriitarciasuchego,którezuwaginafizykalneujęcietego
zjawiskamonapodzielićnamechaniczne,molekularne,mechaniczno-molekularne
ienergetyczne.
Donajwcześniejszychteoriiopisującychzjawiskotarcianaleąmechaniczne
teorietarcia,któreobjaśniajątarciejakoprzeciwdziałaniewykonywanejpracy,
zuywanejnapodnoszenieślizgającegosięciałananierównościachpowierzchni
ciaławspółpracującego,naścinanienierównościipołączeńtarciowychorazna
odkształceniaspręysteiplastyczne.Nieuzaleniająonewartościoporówtarciaod
złoonychczynnikówwpływającychnacharakterirozmiarywspółdziałania
molekularnego.AutorempierwszegoprawatarciabyłAmontons(1699r.),który
zapisałjewpostaciogólnieznanegowzoruAmontonsa
T:uN
(1.6)
WzórAmontonsaprzetrwałdochwiliobecneji,mimoduejniedokładności,
jestpowszechnieuywanywobliczeniachtechnicznych.Poprawkędoprawa
Amontonsa,uwzględniającączynnikmolekularnegowspółdziałaniapowierzchni,
wprowadziłCoulomb(1785r.),dodającdowzoruAmontonsadodatkowąwielkość
Aokreślającątenczynnik
T:uN;A
(1.7)
DomechanicznychteoriitarciazaliczanajestrównieteoriaBowdenaiTabora
(1950r.),którajestopartanahipotezieoplastycznymcharakterzezjawiskna
rzeczywistychpowierzchniachstykutrącychsięciał[1.1].
Próbawyjaśnieniazjawiskatarcianagruncieteoriimechanicznychprowadzi
downiosku,etarciemonazmniejszyćprzezzmniejszeniechropowatości
powierzchni.Postępowanietojednakokazujesiękorzystnetylkodopewnej
chropowatościminimalnej,poprzekroczeniuktórejdalszewygładzaniepowierzchni
prowadzidoponownegowzrostuwartościwspółczynnikatarcia.Podjęciebadań
wceluwyjaśnieniategozjawiskadoprowadziłodopostawieniahipotezy,etarcie
spowodowanejestoddziaływaniempólsiłatomów,cząsteczeklubjonów,awięce
źródłemtarciajestadhezja.
Wedługautorówteoriiadhezyjnychtarciezwiązanejestzmolekularną
chropowatościąciała,którazaleyodstrukturymateriału,przyczym,np.według
Deriagina,formaiwymiaryatomówpodczasprzesuwaniajednegociałapodrugim