Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Wtychtrudnychdniach,dniachwalki,kiedysłowiaństwowpycha
siędonaszychkręgówjużtowojujączuchwale,jużtoskradającsię
znanąikrętąścieżkąspołeczną,równieżpodczastakpięknego
widowiskawTüfferwolelibyśmywidziećjasnypodziałiżyczylibyśmy
sobie,abyuroczystośćdobroczynnapozostała–niemiecka”.
Wszystkowkrajudolnostyryjskimdzieliłosięwedług
przynależnościnarodowejijęzyka:gospodyitowarzystwa,instytuty
finansoweiszkoły,czytelnie,gazety,świątkiprzydrodzeinawet
nabożeństwawkościołach.Słoweńcysadzililipyprzyswoichplacach,
Niemcynatomiastdęby;Słoweńcyzanosilipieniądze
doposojilnicy,Niemcy–doSparkasse[kasaoszczędności].Słoweńcy
tu,Niemcytam!Obiestronybojaźliwiepilnowały,żebyniezostała
naruszonaniewidzialnagranica:językowa.Niemcymówiliosobie:
myzpograniczajęzyków–tobrzmiałowalecznie,jakpomruk
grzmotu.
W1892roku,dziękiwsparciuNiemieckiegoZwiązkuSzkolnego,
założonowTüfferczteroklasowąniemieckąszkołępowszechną–
mimożejużistniaławtejmałejmiejscowościszkoła,dwujęzyczna
coprawda,zesłoweńskiminiemieckim,bądź,jakwówczasmawiano,
„utrakwistyczna”.Niemcytakiejszkołyniechcieli;kiedyniemieckie
dzieciuczyłysięjęzykasąsiadów,wieluuważałotozaniebezpieczne
dlaichnarodowości.WDolnejStyrii,gdzieniemieckiezregułymiasta
imiejscowościtargowetworzyłyzokolicznymigminamisłoweńskimi
wspólneokręgioświatowe,NiemieckiZwiązekSzkolny,powołany
dożyciaw1880rokuzinicjatywyEngelbertaPernerstorfera,
późniejszegowspółzałożycielaaustriackiejsocjaldemokracji,usiłował
przeprowadzićsegregacjęobugrupnarodowych–przynajmniej
wobrębieławyszkolnej–przezstworzenieszkółczystoniemieckich.
OtwarciewłasnejszkołypowszechnejNiemcywTüfferisąsiednim
Cilli(Celje)traktowalijakoważnezwycięstwoetapowewboju
obronnymznacierającymiSłoweńcami.Jakoprzestrogęmieliprzed
oczymaprzykładKrainyzestolicąLaibach,utracony,najdalej
napołudniewysuniętyprzyczółekniemieckości,którytrzebabyło
odwojować.
„Wniedzielęobchodzimyradosneświęto.WtargowymTüffer
poświęcononowyniemieckibudynekszkolny.Dlanas,którzyżyjemy
