Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wprowadzenie
Pozostawiającnauboczurozważaniahistoryczne,cobędzieprzed-
miotemosobnegorozdziału,szczególnąuwagęnależyzwrócićnafakt,
żewspółczesnyświatogarniętyzostałprzezglobalnysystemem,który
wywieraniesłychanąpresjęnawszelkieaspektyzachowanialudzi,wtym
naichetykę,moralność,azateminasystempowszechnieuznawanych
wartości,ujętychwramachzasadprawa16.Systemniezmiernieskompli-
kowanej,sformalizowanejstrukturalnieorazinstytucjonalniewspółza-
leżnościspołeczno-gospodarczo-politycznej,wktórymniezwykletrudno
jestsięodnaleźć,zachowaćjasnąwizjęitrzeźwyosądrzeczywistości.
Jesttobowiemświatglobalnejzłożoności,któregoistotydokońcanie
rozumiemy,niewłaściwieinterpretujemy,stawiamyzłediagnozywobec
tychzłożonychprocesówiprzezto,conajmniejnieumyślnie,zakłóca-
mycałyjegosystem,np.wsferzespołecznej,kulturowej,moralnejczy
ekonomicznej.Wobszarzeekonomicznymjesttoświat-corównież
wymagaszczególnegowyróżnienia-systemufinansowego(powiązań
systemuinwestycyjno-bankowego)17,którywręczuznajesięzaodrębny
krwioobiegspołeczno-gospodarczy.Systemfinansowo-bankowystałsię
aktualnieswoistegorodzajufetyszem,którywszereguprzypadkachnie
kreującnic,pozatworzeniempustegopieniądza(np.kryptowaluty,jak
bitcoin),zostałuznanyzacośniebywaledoniosłego,niezmiernieistot-
nego,bezktóregoludzkośćniemogłabywręczwdobieobecnejistnieć,
afinansiścisprzedajączęstoto,czegozregułyniemają.Ponadtosystem
16Wujęciuaksjologicznymprzezetykęwinnorozumiećsięto,costanowiszcze-
gólnyczynnikdeterminującyrelacjezachodzącepomiędzydanymipodmiotami
(wobszarzeprawapracypomiędzypracownikamiorazpracownikamiapraco-
dawcączypartneramispołecznymi),będącekonsekwencjąpewnejkulturyoraz
preferowanychwartościcennychspołecznie.Zkoleimoralnośćmożnaokreślić
jakosferęosobiścierozumianejetykiorazpoczucieobowiązkujednostki,które
ufundowanezostałynajejświatopoglądzieorazżyciowymdoświadczeniu.Ztego
teżwzględu,każdyczłowiekwchodzącwokreślonerelacjeorazoceniającdane
zdarzenie,zachowania,weryfikujeichzawartośćkierującsięokreślonymwłas-
nymsystememwartości,tymcowyznaje,doczegojestprzekonany,stanowiąc
tymsamymosobliwegranicedopuszczalnychzachowań.Indywidualneoceny
stanowićmogąźródłodlaakceptowanychzachowańprzezgrupy,społeczeństwa,
conieoznacza,żeindywidualneocenystanowiąsumętego,cojestpreferowane
przezdanespołeczeństwo.
17Przykładowozob.A.Szmyt,EuropejskiBankCentralny,nActaUniversitatisWra-
tislaviensis.PrzeglądPrawaiAdministracji”2020,t.CXXIII,nr3996.
28
