Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Wokółpojęcia„sonorystykimuzycznej”
19
ryonzatartejrozpoznawalnościdźwięków”wtradycyjnychobsadachinstru-
mentalnych,wokalnych,wokalno-instrumentalnych,orkiestrowe,kameralne
isolowelubwobsadachmodyfikowanych,alenieutworynanoweinstru-
menty,nataśmęczynasamąperkusję30.Wtakimrozumieniunsonoryzm”
niemożebyćpostrzeganyjakokontynuacjaosiągnięćDebussy’ego,Var`
ese’a,
Cowella,Cage’a,XenakisaczyfuturystówzpoczątkuXXwieku,lecztrak-
towanyjestniezależnie,jakonurtzainicjowanyprzezpolskichkompozyto-
równkomponowaniem«trans-instrumentalnym»”.Podobniedosonoryzmu
nieprzynależąnpóźniejszesposobybarwowejkreacyjności”,kojarzoneprzez
SzwajgierazmuzykąSciarrina,Lachenmanna,Francesconiego,Wieleckiego,
Billone’a,Furreraiinnych31.
UbolewaSzwajgiernadzachwianąpozycjąpojęciansonoryzmu”,które
wwynikusplotuszereguniekorzystnychokolicznościuległonpresjitermi-
nologicznejsonorystyki”:
Sonorystykazaczęłaznaczyćzarównodawniejsząkolorystykę,jakisonoryzm.Za-
miastsonoryzmujestsonorystyka,któragoobejmuje,alejużnienazywa,stawia-
jącnarównizkażdymrodzajemmuzyki,którazalecasiędźwiękowością.Nietra-
cącsonoryzmuzpolazainteresowania,sonorystykawpodobnysposóbkomentuje
dziełaChopina,Długoraja,Liszta,Lutosławskiego,Bouleza,Mahleraiinnych32.
JakkolwiekprzedstawionaprzezSzwajgieraargumentacjaprzemawiają-
cazaupowszechnieniemterminunsonoryzm”jestbardzoprzekonująca33,
tojednakcałkowiteoddaleniepojęciansonorystyki”narzecznsonoryzmu”
przyczyniłobysięparadoksalnienietyledorozjaśnienia,iledozaciemnienia
całościowegoobrazuzjawisktypowychdlawarsztatówpolskichkompozyto-
rówwlatach60.ubiegłegowieku.WwarunkachawangardowejmuzykiXX
wiekudośćtrudnojestutrzymaćpojęciensonoryzmu”,jakonadrzędnedla
wielubardzoróżnorodnychwswychindywidualnychprzejawachutworów,
zktórychnaprawdęniewielepoddajesięwyznaczonymprzezSzwajgiera
kryteriomnczystościrodzajowej”.Wykluczoneztegozakresusąnaprzykład
dziełaoniezatartejrozpoznawalnościwysokościdźwięków,utworyczysto
elektroniczne(np.EtiudanajednouderzeniewtalerzKotońskiego)czyczy-
stoperkusyjne(np.ContinuumSerockiego).Naznaczenielicznychmetod
czytechnikkomponowaniawmuzyceXXwiekuzwróciłauwagęZofiaHel-
man,podkreślającprzytymrolęnowatorstwa,eksperymentuiswoistąnjed-
norazowość”poszczególnychaktówtwórczychdrugiejmoderny,wktórych
30Ibidem,s.6–7.
31Ibidem,s.7.
32Ibidem,s.8.
33SzczególniesugestywnywydajesięargumentDracjistanu”dowodzący,żeDsono-
ryzm”jestjednymznajstotniejszychodkryć,jakiewniosłamuzykapolskadodorobku
światowego.Por.ibidem,s.9.
