Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
1.1.1.Systemygospodarczeafunkcjepolitykigospodarczej
Przedmiotemoddziaływańpolitykigospodarczejjestgospodarkanarodowa.
Abygospodarkatazaspokajałapotrzebyspołeczeństwawsposóbnależyty,
winnafunkcjonowaćwpewnymsystemieekonomicznym.Systemtenmożna
określićjakozbiórpowszechnieobowiązującychzasadinormprawnych,regu-
lującychpostępowaniewszystkichuczestnikówprocesugospodarczego
15.Sys-
temekonomicznyokreśla:
oktoijakdecydujeotym,któredobrapowinnybyćwytwarzaneiwjakich
ilościach,
owjakisposóbwytwarzanieżnychproduktówpowinnobyćbilansowane
podkątemzaspokajaniażnychpotrzebspołecznychoraz
owjakisposóbwinienbyćdokonywanypodziałglobalnegoproduktuspo-
łecznegomiędzyczłonkówspołeczeństwa.
Dodatkowymkryteriumpodziałusystemówjestsposóbregulacjiprocesu
gospodarczegoirodzajmechanizmówstosowanychwczynnościachregulacyj-
nych.Możnawyróżnićdwapodstawowetypysystemów
16:
osystemykompetytywne(konkurencyjne)zwanesystemamigospodarki
rynkowej,wktórychuczestnicyprocesugospodarczegomająswobodęwpo-
dejmowaniudecyzjiekonomicznych.Grasiłrynkowychpopytuipodaży
określatuceny;
osystemyadministracyjnegoregulowaniagospodarkiwsystemachtych
kierunkiirozmiaryprodukcjispołecznejorazsposobyjejpodziałuustalanesą
wdrodzedecyzjiadministracyjnych.
Łącząckryteriawłasnościśrodkówprodukcjiisposoburegulacjimożna
zteoretycznegopunktuwidzeniawyróżnićczterymodelesystemówekono-
micznych
17:
oindywidualistyczno-kompetytywny(kapitalizmrynkowy),
oindywidualistyczno-planowy(gospodarkakapitalistycznaregulowanaprzez
centralneplanowaniepaństwowe),
okolektywistyczno-planowy(realnysocjalizm)oraz
okolektywistyczno-kompetytywny(socjalizmrynkowy).
Społecznyodbiórposzczególnychsystemówgospodarczychjestbardzo
uproszczony,gdyżwświadomościwieluosóbustrójgospodarkirynkowejjest
ustrojemkapitalistycznym,natomiastustrójsocjalistycznystanowiustrójpań-
stwowejregulacjicentralnej.Wrzeczywistościpewienzakresregulacjicentral-
15E.Taylor,Teoriaprodukcji,WydawnictwoKazimierzaRutskiego,Warszawa−Łódź1947,
s.89.Por.I.Jaźwiński,Polityka…,s.10.
16Por.D.R.Kamerschen,R.B.McKenzie,C.Nardinelli,Ekonomia,FundacjaGospodarcza
NSZZSolidarność,Gdańsk1991,s.939.
17B.Winiarski,F.Winiarska,Systemyekonomiczneifunkcjepolitykigospodarczej,[w:]
B.Winiarski(red.),Polityka…,s.29.Por.W.Grzywacz,Politykaspołeczno-gospodarcza…,s.207.