Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Przed„Sierpniem”był„Lipiec”
17
Rekonstrukcjatychwszystkichzależnościtozadaniedlaprzyszłych
historyków.Tuzasygnalizujemykilkanajistotniejszychelementów.Bezpo-
średnimbodźcem,przyczynąrobotniczegoprotestubyłaukrytapodwyż-
kacenmięsa,powiązanazprzeszeregowaniempewnychjegogatunków
dowyłącznejsprzedażywsklepachkomercyjnych.Aleowieleważniejsza
byłazmianastylumyślenia,któramusiałapoprzedzićówprotest,odejście
odpowszechnegopodówczaswskalispołecznejfatalizmu,przekonania
obezcelowościwszelkiegoindywidualnegoizbiorowegodziałania,opo-
ruwobecbezdusznegoSystemu,jawiącegosięnam,maluczkim,doświad-
czającymjegowszechogarniającejobecności,jakoHistoria,jakaśsiłanad-
ludzka,którejwszyscypodlegamyiktórejprzeciwstawićsięniepodobna.
Ważniejszebyłoodejściewkierunkumyśleniadynamicznego,myślenia
wkategoriachzmian,odmityzowaniahistoriiprzezzrozumienie(choćza-
pewnepierwotniebeztejświadomości,leczprzezpraktycznedziałanie),
iżtomysamiwytwarzamyhistorię,jestonaproduktemnaszejcodziennej
działalnościimożemyjąaktywnieprzeobrażać.
Towydajesiębyćnajwiększązdobycząstrajkówlipcowych.Właśnie
pokazaniewpraktyce,iżrobotnicymogąbyćpodmiotemprocesuhisto-
rycznego,miałokolosalneznaczeniedlaobudzeniasięświadomościspo-
łeczeństwawcałymkraju.Strajkilubelskiebudziłynadziejęistanowiły
naturalnązachętędozorganizowanychdziałańwinnychrejonachPolski;
unaoczniły,iżsytuacjawkrajujużdojrzała,żeprotestrobotniczyjestmoż-
liwyimaszansępowodzenia!ŻyciespołecznewPolscelatsiedemdzie-
siątychzkażdymrokiemstawałosięcorazbardziejspetryfikowane,skute
wrytualneformy,pełneceremoniałówiobrzędowości,gdzieprzeważa-
łydziałaniapozorne,symbolicznenadrzeczywistymi,gdziewierzono
wmagiczną,cudownąmocsłówigdziewiściegeometrycznympostępie
wzrastałaliczbaosóbpozbawionychswejpodmiotowości,traktowanych
jakoprzedmiotydziałaniawąskiegoaparatuwładzy.Niedanebyłosięroz-
wijaćżadnyminicjatywomautentyczniespołecznyminiebyłomiejscana
żadnąkrytykęidziałaniainnowacyjne.Byłtowistocie„światbezhisto-
rii”
,choćdohistoriiodwoływanosięwówczastakczęsto,szukającwniej
legitymacjidlasprawowaniawładzy.Bowiem„światzhistorią”toświat
dynamicznychcelówdziałania,nastawionychnajegoprzeobrażanie,gdzie
obowiązujepostawaaktywistyczna,opartanaprzeświadczeniu,iżświat
sięzmienia,azmianytesądziełemsamychludziisąmożliwe.Przeciwnie
–„światbezhistorii”
,tudominujefatalizmzjemuwłaściwymmyśleniem
ograniczonymramamipanującegowdanymspołeczeństwiesystemu,
głównienakazówizakazówtraktowanychjakocośniezmiennego.
ByłwięclubelskiLipiec’80wyrazemobudzeniasięmyśleniahistorycz-
negonaskalęspołeczną.Wartoteżzauważyć,iżpodjegowpływemuwie-
