Społeczna psychologia środowiskowa

Augustyn Bańka

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

83-7369-005-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Scholar

Rok wydania:

2002

Liczba stron:

418

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Bańka, Augustyn. Społeczna psychologia środowiskowa. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2002, 418 s. ISBN 83-7369-005-0

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Bańka, A.

T1 Społeczna psychologia środowiskowa

PB Wydawnictwo Naukowe Scholar

PP Warszawa

YR 2002

SN 83-7369-005-0

Bibliografia BibTex:

@Book{ 704, author = "Bańka, Augustyn", editor = "", title = "Społeczna psychologia środowiskowa", publisher = "Wydawnictwo Naukowe Scholar", year = "2002", address = "Warszawa", isbn = "83-7369-005-0" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Bańka, Augustyn

ED -

TI - Społeczna psychologia środowiskowa

PB - Wydawnictwo Naukowe Scholar

CY - Warszawa

PY - 2002

SN - 83-7369-005-0

ER -

Netografia (standard APA):

Bańka, Augustyn. Społeczna psychologia środowiskowa [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2002 [dostęp: 23 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/spoleczna-psychologia-srodowiskowa-augustyn-banka-704.

psychologia, psychologia społeczna, społeczeństwo

Książka koncentruje się na związku między jednostką a jej środowiskiem fizyczno-przestrzennym oraz społeczno-kulturowym. Wprowadza w problemy pojawiające się na styku oczekiwań ludzi wobec środowiska i ofert, jakie dla ich spełnienia tworzy społec...

Więcej

ISBN/ISSN:

83-7369-005-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Scholar

Rok wydania:

2002

Liczba stron:

418

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp15
CZĘŚĆ I TEORETYCZNE ORIENTACJE PSYCHOLOGII ŚRODOWISKOWEJ20
Rozdział 1. Źródła i rozwój społecznej psychologii środowiskowej20
1.1. Definicja psychologii środowiskowej20
1.1.1. Pojęcie psychologii środowiskowej20
1.1.2. Problem poziomu analizy zjawisk w psychologii środowiskowej20
1.2. Rozwój psychologii środowiskowej23
1.2.1. Podstawowe stadia rozwoju psychologii środowiskowej na świecie24
1.2.2. Rozwój psychologii środowiskowej w Polsce26
1.3. Zewnetrzne uwarunkowania rozwoju psychologii środowiskowej30
1.3.1. Psychologia środowiskowa a architektura30
Architektura a psychologia środowiskowa w Europie32
Architektura a psychologia środowiskowa w USA34
1.3.2. Psychologia środowiskowa a geografia behawioralna41
1.3.3. Ruchy naturalistyczno-ekologiczne44
Rozdział 2. Psychologia środowiskowa w tradycji psychologii percepcji47
2.1. Środowisko przestrzenno-fizyczne w tradycji psychologii percepcji47
2.2. Środowisko przestrzenno-fizyczne w psychologii percepcji szkoły Gestalt51
2.3. Środowisko przestrzenno-fizyczne w probabilistycznej psychologii percepcji52
2.4. Teoria percepcji Gibsona55
2.5. Środowisko fizyczno-przestrzenne w szkołach psychologii transakcyjnej65
Rozdział 3. Psychologia środowiskowa w tradycji psychologii społecznej67
3.1. Społeczno-kulturowy nurt psychologii transakcyjnej67
3.2. Teorie atrybucji70
3.3. Kurta Lewina teoria pola i psychologicznej ekologii72
Rozdział 4. Psychologia środowiskowa w tradycji psychologii ekologicznej75
4.1. Ekologiczny paradygmat psychiki75
4.2. Rogera Barkera psychologia ekologiczna77
4.3. Teoretyczna i praktyczna wartość teorii Barkera82
4.4. Modyfikacje paradygmatyczne układu zachowania85
4.5. Podejście ekologiczno-rozwojowe Urie Bronfenbrennera86
Rozdział 5. Konstrukty teoretyczne społecznej psychologii środowiskowej90
5.1. Specyfika społecznej psychologii środowiskowej90
5.2. Społeczna psychologia środowiskowa w perspektywie transakcyjnej93
5.3. Społeczna psychologia środowiskowa w perspektywie zmiany społecznej95
CZĘŚĆ II ZAGADNIENIA I KIERUNKI BADAWCZE100
Rozdział 6. Percepcyjna i poznawcza schematyzacja środowiska100
6.1. Ewolucja badań nad percepcją i poznaniem środowiskowym100
6.2. Percepcja i poznanie środowiskowe102
6.2.1. Rola zmysłu wzroku w spostrzeganiu przestrzeni103
Stałość spostrzegania104
6.2.2. Kulturowe i językowe aspekty percepcji środowiskowej110
6.2.3. Wpływ emocji na percepcję111
6.3. Mapy poznawcze112
6.3.1. Geneza pojęcia mapy poznawczej w psychologii112
6.3.2. Teoria obrazu miasta Kevina Lyncha113
6.3.3. Weryfikacja teorii Lyncha w badaniach psychologicznych115
Własności map poznawczych116
Ocena dystansu117
6.4. Wyobrażalność środowiska118
6.5. Rozwój umysłowych struktur poznawczych środowiska w cyklu życia122
6.5.1. Rola aktywności w rozwoju percepcji przestrzeni123
6.5.2. Percepcja własnego ciała jako początek rozwoju percepcji przestrzeni124
6.5.3. Percepcja przestrzeni bliskiej125
6.5.4. Rozwój reprezentacji przestrzennych środowiska dużej skali129
6.6. Indywidualna i społeczna schematyzacja środowiska jako miejsca131
6.6.1. Fenomenologia miejsca Norberga-Schulza132
6.6.2. Poczucie miejsca Yi-Fu Tuana133
6.6.3. Teoria miejsca Davida Cantera135
Rozdział 7. Przestrzeń personalna139
7.1. Funkcje przestrzeni personalnej139
7.1.1. Funkcja defensywna przestrzeni personalnej140
7.2. Struktura przestrzeni personalnej141
7.1.2. Funkcja aktywna przestrzeni personalnej141
7.2.1. Determinanty percepcji przestrzeni142
7.2.2. Typy organizacji przestrzeni145
Przestrzeń o stałych cechach145
Przestrzeń o zmiennych cechach147
Przestrzeń nieformalna149
7.2.3. Symboliczne i psychospołeczne znaczenie przestrzeni personalnej150
Rozdział 8. Terytorialność i zatłoczenie153
8.1. Terytorialność154
8.1.1. Przestrzenno-fizyczne wymiary zachowania154
8.1.2. Przestrzeń broniona155
8.1.3. Terytoria wewnątrzgrupowe a autokreacja przestrzeni mieszkalnej i poczucia tożsamości157
8.1.4. Symbolika terytorium i jego granic159
8.1.5. Personalizacja terytorium i psychologiczna identyfikacja z miejscem163
8.1.6. Struktura organizacyjna zachowań terytorialnych165
8.2. Zatłoczenie167
8.2.1. Uwarunkowania poczucia zatłoczenia167
8.2.2. Skutki zatłoczenia169
Teorie zatłoczenia169
Skutki zatłoczenia w badaniach nad zachowaniami terytorialnymi zwierząt171
Skutki zatłoczenia w badaniach nad zachowaniami terytorialnymi ludzi172
8.3. Prywatność174
Rozdział 9. Stres środowiskowy177
9.1. Teoretyczne podstawy stresu środowiskowego177
9.1.1. Model fizjologiczny stresu środowiskowego178
9.1.2. Model psychologiczny stresu środowiskowego179
9.2. Stres i stresory środowiska fizycznego180
9.2.1. Oświetlenie180
9.2.2. Hałas182
9.2.3. Drgania i wibracje183
9.2.4. Warunki klimatyczne185
9.2.5. Ciepło185
9.2.6. Substancje chemiczne186
9.2.7. Promieniowanie i pole elektromagnetyczne187
9.3. Czynniki modyfikujące reakcje na stres189
9.3.1. Ocena emocjonalna środowiska189
Reakcje emocjonalne a czynniki środowiska fizycznego189
Reakcje emocjonalne jako mediatory reakcji stresowych191
9.3.2. Ocena poznawcza środowiska197
Ocena zawartości informacyjnej środowiska199
Zawartość informacyjna środowiska a rytmy zachowania202
9.3.3. Osobowość a stres środowiskowy204
Temperament205
Wzory zachowań: "twardość" i zachowania typu A207
9.4. Kataklizmy i katastrofy209
9.4.1. Kataklizmy209
9.4.2. Katastrofy212
9.5. Stres miejski215
Rozdział 10. Wartości i postawy wobec środowiska218
10.1. Wartości i przekonania jako regulatory postaw środowiskowych218
10.2. Postawy środowiskowe a poczucie bezpieczeństwa219
10.3. Postawy akceptacji zagrożen środowiskowych221
10.4. Postawy wobec otoczenia fizycznego: etyka środowiskowa223
10.5. Postawy wobec środowiska naturalnego: etyka ekologiczna226
10.6. Oddziaływanie na postawy wobec zagrożeń środowiskowych229
CZĘŚĆ III OBSZARY ZASTOSOWAŃ PSYCHOLOGII ŚRODOWISKOWEJ235
Rozdział 11. Środowisko architektoniczne i urbanistyczne235
11.1. Historia opozycji natura-miasto-dom236
11.1.1. Miasto z perspektywy historycznej236
11.1.2. Dom a psychiczne potrzeby człowieka238
11.2. Negatywne skutki życia miejskiego241
11.2.1. Bezdomność i poczucie bezdomności241
11.2.2. Patologie psychiczne244
11.2.3. Patologia społeczna245
11.3. Psychologiczne funkcje krajobrazu miasta247
11.3.1. Krajobraz miasta tradycyjnego248
11.3.2. Krajobrazy miasta postmodernistycznego250
11.3.3. Miasto przyszłości i krajobraz nowych emocji252
11.4. Rewitalizacja przestrzeni miejskiej254
11.4.1. Rewitalizacja zespołów śródmiejskich i historycznych254
11.4.2. Rewitalizacja osiedli i dzielnic mieszkaniowych257
11.5. Psychologiczne problemy projektowania miast jako struktury miejsc259
11.5.1. Psychologia w projektowaniu środowiska miejskiego260
11.5.2. Model projektowania psychologicznej przestrzeni urbanistycznej261
Rozdział 12. Środowisko pracy266
12.1. Środowisko i organizacja pracy266
12.1.1. Środowisko pracy w klasycznych teoriach organizacji266
12.1.2. Środowisko pracy jako czynnik kultury organizacyjnej269
12.2. Środowisko pracy fabryczne i przemysłowe271
12.3. Środowisko pracy biurowej273
12.4. Środowisko pracy w warunkach ekstremalnych i niezwykłych276
12.5. Środowisko pracy a potrzeba zmienności279
12.5.1. Różnorodność przestrzenna środowiska279
12.5.2. Muzyka w środowisku pracy280
12.6. Środowisko pracy a różnice indywidualne283
12.7. Środowisko pracy w erze informacyjnej284
12.7.1. Technologie informacyjne a zmiany w środowisku pracy285
12.7.2. Interakcja człowiek-komputer w środowisku pracy286
12.7.3. Systemy informacyjne jako nowe czynniki stresu środowiskowego288
12.8. Telepraca i środowisko wirtualne289
12.8.1. Kryteria jakości środowiska telepracy292
12.8.2. Mieszkanie jako środowisko pracy i życia293
Rozdział 13. Środowisko rekreacji i czasu wolnego295
13.1. Definicja rekreacji i czasu wolnego295
13.2. Historia rekreacji i czasu wolnego297
13.3. Rekreacja i czas wolny a alienacja z pracy299
13.4. Zachowania rekreacyjne w czasie wolnym301
13.5. Tendencje rozwojowe w rekreacji i konsumpcji czasu wolnego304
Rozdział 14. Środowisko w ochronie zdrowia i korygowaniu zaburzeń zachowania307
14.1. Środowisko terapeutyczne i promujące zdrowie308
14.1.1. Środowisko a cele terapii310
14.1.2. Model techniczny interwencji i prewencji środowiskowej313
14.1.3. Model psychoekologiczny interwencji i prewencji środowiskowej314
14.1.4. Cechy i wymagania ergonomiczne środowiska terapeutycznego316
14.2. Środowisko dla osób w starszym wieku319
14.2.1. Starzenie sie a jakość życia321
14.2.2. Środowiskowe wspomaganie jakości życia osób starszych322
14.3. Środowisko uwiezienia324
14.3.1. Człowiek w warunkach uwiezienia324
14.3.2. Przestrzenno-fizyczne wyznaczniki interakcji w sytuacji uwiezienia325
14.4. Środowisko szpitalne326
Rozdział 15. Środowisko w edukacji i wychowaniu330
15.1. Środowisko uczenia się, zabaw i rozwoju330
15.1.1. Środowisko dziecięce w przestrzeni ogólnofunkcjonalnej331
15.1.2. Place zabaw332
15.1.3. Ośrodki opieki nad dziećmi: żłobki i przedszkola334
15.2. Środowisko szkolne337
15.2.1. Fizyczne milieu szkoły z przestrzenią otwartą337
Reakcje pośrednie na potencjalności przestrzeni otwartej338
Reakcje bezpośrednie na przestrzeń otwartą szkoły339
Strefy odosobnienia w sytuacji szkolnej340
15.2.2. Układ zachowania wewnątrz klasy szkolnej341
Wybór miejsca a aktywność i postawy uczniów341
Przydział miejsca a postawy i reakcje uczniów342
15.3. Znaczenie psychologiczne wielkości szkół343
15.3.1. Wielkość szkół podstawowych343
15.3.2. Wielkość szkół ponadpodstawowych344
Rozdział 16. Programowanie, projektowanie i ewaluacja środowiska347
16.1. Tradycyjny i nowoczesny paradygmat projektowania architektonicznego347
16.2. Programowanie zasobów architektonicznych348
16.3. Uczestnictwo w procesie projektowania348
16.4. Partycypacja czynnika ludzkiego w domenach projektowania środowiska350
16.5. Ewaluacja procesu i efektów projektowania351
16.6. POE - ocena obiektów oddanych do eksploatacji352
Uwagi końcowe354
Literatura358
Indeks nazwisk393
Indeks haseł405

ŻRÓDŁAIROZWÓJSPOŁECZNEJPSYCHOLOGIIŚRODOWISKOWEJ

Podsumowując,rozwójpsychologiiwPolscecharakteryzuje:popierwsze,

stopnioweprzechodzenieodbadańrozproszonychifragmentarycznychdo

instytucjonalniezorganizowanych;podrugie,przejścieodintegracjiskupio-

nejwokółjednejdyscyplinydointegracjiróżnychdyscyplinnaukiiprakty-

ki;potrzecie,przejścieodfazyupowszechnianiawiedzydokształceniaza-

wodowegokadr.

1.3.ZEWNĘTRZNEUWARUNKOWANIAROZWOJU

PSYCHOLOGIIŚRODOWISKOWEJ

Narozwójpsychologiiśrodowiskowejmiałyimająwpływdwojakiesiły:we-

wnętrzneizewnętrzne.Pierwszezwiązanesązespecyficznąwewnętrznąlogiką

rozwojukażdejdyscyplinynaukowej,poszukującejzarównotożsamościteore-

tycznej,jakimożliwościnajszerszychzastosowań.Drugirodzajsiłwiążesię

zczynnikamiiprocesamizewnętrznymiwstosunkudopsychologiijakonauki.

Spośródwszystkichmożliwychsiłzewnętrznychonajwiększymwpływienaroz-

wójpsychologiiśrodowiskowejwymienićnależyarchitekturę,geografięieko-

logię,tj.dziedziny,którychprzedmiotembadańjest_taksamojakwpsycholo-

gii_środowisko.

1.3.1.Psychologiaśrodowiskowaaarchitektura

Wpływwspółczesnejmyśliarchitektonicznejnarozwójpsychologiibierzesię

stąd,iżpsychologiaśrodowiskowaiarchitekturamająwspólnypraktycznycel,

którywyrażasięwoptymalizacjiśrodowiskaczłowiekaprzezintegrowanie

wszystkichodnoszącychsiędoniegoczynników.Różnicamiędzypsychologią

środowiskowąaarchitekturąpolegazaśnatym,żepierwszarealizujetencelza

pomocąbadań(sprzężeniezwrotne),adrugaprzezprojektowanie(sprzężenie

postępowe_forward).Międzytymidwiemadyscyplinamiwinnyzachodzićide-

alnepowiązanianabazieelementów,któresąprzedmiotembadaniaiprojekto-

wania(por.rycina1.2).

Pierwszywymiarwiążesięzarchitektonicznymkształtemprzestrzenifizycz-

nej,którapowinnazapewniaćczłowiekowiodpowiedniewarunkifizjologiczne

snu,pożywienia,odpoczynku,pobudzenia,higienyibezpieczeństwa,awsensie

psychologicznymzaspokajaćpotrzebyspołeczneiegocentryczne.Architektura

mapodkreślaćprestiżirangęspołecznąotoczenia,akcentowaćuznaniedlaroz-

wijanejaktywności(np.pracy,hobby),umożliwiaćkontaktymiędzyludźmi

iwtensposóbzapewniaćichwspółdziałanie,aprzestrzeńwtymujęciupowinna

wpływaćnapostawy.

Architekturamożebyćczynnikiemwyzwalającymlękiumożliwiającymroz-

wijaniezachowańagresywnych.Jakoskładnikśrodowiskajestczynnikiemmo-

derującympowstawanieifunkcjonowaniepostawwtrzechwymiarach.Otocze-

niearchitektonicznewinnokształtowaćpozytywneemocje,pozytywneskoja-

Brak wyników

Społeczna psychologia środowiskowa

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra