Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
PRZEDMIOTSPORU
1.Duszaaciało
Wśródzagadek,jakieniepokoiłyludziodczasówniepamiętnych,miejsceniepośled-
niezajmujesprawazwiązkuduszyzciałem.Wewszystkichjęzykachznajdujemyroz-
różnienie:duszaaciało.Wniepisanympoglądzienaświatludówpierwotnych,we
wielumitachreligijnych,beztrudumożnawyłowićpytaniawrodzaju:Czydusza
istniejejakobytodrębnyodciała?Jeżeliistnieje,codziejesięzniąpośmierci?Jeżeli
jestbytemodrębnym,wjakisposóbstykasięzciałem?Czymożnaokreślićmiejsce
ipoczątektejstyczności?Wmitachireligiachnieznajdujemywprawdziesamych
pytań,lecz–przeważnie–twierdzącezapatrywaniaocharakterzezwiązkuduszy
zciałem,aleróżnicataniejestistotna.Ostateczniezapatrywaniasąwyrazemniepo-
kojumyślowego,aniepokójtenłatwooblecwszatęzapytań.Jeżeliprzetowprymi-
tywnympoglądzienaświatBataków,wegipskiejKsiędzeUmarłych,wmisteriach
eleuzyńskichitp.stwierdzamyistnienieprzekonańożyciupozagrobowym,oodręb-
nościirozdzielnościduszyiciała,słuszniedomyślamysię,żewyrazicielitychprzeko-
nańniepokoiłypytaniamniejwięcejpodobnedotych,jakiepodawaliśmywyżej.
Równieżwefllozoflisprawazwiązkuduszyzciałemzajmowałaodczasównaj-
dawniejszychizajmujenadalmiejscepoczesne.
Coprawda,tylkoniektórzyfllozofowieujmowalijąwformiepytańwyżejwy-
szczególnionych;tylkoniektórzyznichzajmowalistanowiskopodobnedoreligijnego
izastanawialisięnadzwiązkiemciałazduszą,pojętąjakobytodciałaodrębnyinie-
zależny.Natomiastwewszelkiejfllozofliznajdujemypytanieniecoinne,mianowicie
jakizwiązekzachodzimiędzypsychicznąafizyczną,czyliprzestrzennąstronąbytu.
Pytanietoiszeregpytańinnych,pochodnych,stawialisobieipróbowalirozwiązy-
waćnawetcifllozofowie,którzy–jaknp.materialiści–stanowczoutrzymywali,że
duszajestpoprostuskładnikiemciała,emanacjątegożlubspecjalnąfunkcjąruchową.
Krótkoiwujęciuogólnym,zarównoteologów,ludzireligijniewierzących,jako
teżfllozofówniepokoiwciążnanowoproblemzwiązkumiędzypsychikąaciałem.
Formyszczegółowetegotopytaniasądośćrozmaiteizmienne–zależnieodcałości
budowydanegopoglądunaświat–formaogólnaizasadnicza:Upsychikaaciało”
13