Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Życieipraca
chodziłdoBibliotekiPolskiejnaQuaid’OrléanslubBibliothèquenatio-
nale,gdzieczęstospotykałsięirozmawiałzprawnikiemisocjologiem
StanisławemPosnerem.Prowadziłpracebadawcze,gromadziłmateria-
ły78,pisywałrecenzje79,uczęszczałm.in.nawykładyprofesorówSorbony
GustavaLansonaiFortunataStrowskiego80.Ponadtonawiązałkontakty
zpolskąemigracją81,współpracowałztygodnikiemMPolonia”,zainicjowa-
nymprzezpowieściopisarzaipublicystęWacławaGąsiorowskiego82.Zaan-
gażowałsięwdziałalnośćsekcjiliterackiejTowarzystwaArtystówPolskich,
pełniącfunkcjęsekretarza.NawiązałbliższąznajomośćzmalarzemTa-
deuszemMakowskimorazhistorykiemliteratury,krytykiem,tłumaczem
ipoetąZygmuntemLubicz-Zaleskim.WspominałiMZZaleskimpisywałem
recenzjezróżnychwystaw83.Wspólnepisaniepolegałonajczęściejnatym,
żeZaleskichodzącpopokojudyktował,ajapoddyktandopisałem.[…]
Wczasiewojnymieszkaliśmyjakiśczasrazem–wpiwnicy,wczasie,gdy
NiemcyoblegaliParyż.Żywiliśmysięwtedyczekoladą,popijającjąfran-
cuskimkoniakiem”84.NatomiastTadeuszMakowskiwjegopamięcizapi-
sałsięnastępującoiMŻyłprawiewniedostatku,alewierzyłwswójzawód
iuprawiałgowobszernejpracowninapoddaszunaMontparnassie.Za-
chodziliśmyczęstozZaleskimdotejjegostodołyobwieszonejobrazami.
Wyzierałyznichsubtelne,urocze,zadumanegłówkidziecięce,wktórych
78
Fragmentynotatekrobionychpodczaspobytustypendialnego.Zob.APAN,III–217,
j.a.66–67.
79Np.książkiZygmuntaLubicz-ZaleskiegoDziełoitwórca(studyaiwrażenialiterackie)wydanej
wWarszawiew1913rokuinagrodzonejprzezKasęim.Mianowskiego.Zob.APAN,III–217,
j.a.219,k.241–253[błędnapaginacja].
80W1911rokurozpocząłwykładynaSorbonie,wtrakciektórychprzedstawiał(m.in.na
kursie1912/1913)problematykępolskiegoromantyzmu,wtymtwórczośćMickiewiczaiTo-
wiańskiego.Wmaju1913rokuprzewodniczyłwParyżukonferencjiprezentującejobrazPolski
wliteraturzeisztucefrancuskiejXIXwieku.
81Np.wlutym1914rokumiałodczytoMaurycymMochnackimwBibliotecePolskiej.Zob.
APAN,III–217,j.a.230,k.80.
82TygodnikMPoloniairevuehebdomadairepolonaise”powołanyzostałw1914roku.Wycho-
dziłwdwóchwersjachjęzykowych(polskiejifrancuskiej).NajegołamachGąsiorowskiupo-
wszechniałpolskiedążenianiepodległościowewśródopiniifrancuskiej.W1915rokuogłosił
ankietęnatematniepodległościPolski,zapraszającdowypowiedziznanychpolityków,działaczy
iintelektualistówfrancuskich.Nadeszłyróżneodpowiedzi;jednesugerowały,żesprawapolska
jestwewnętrznąkwestiąimperiumrosyjskiego,innezaś,żeFrancja–wuznaniudokonańPola-
ków–winnajestterazwspomócichwdrodzekuniepodległości.
83MWczorajogodzinie10wpadłBańkowskizartykułemoTowarzystwiew«Polonii».Pi-
saliśmydogodzinypierwszejsprawozdaniefrancuskiezwystaw.[…]Bańkowskiwsiódmym
niebie,krytykafrancuskazwystawypodyktowanaprzezemnie,apodpisanaprzezp.Piotrusia
(w«Polonii»)wpadłajakbombadoTowarzystwaArtystówPolskich.Wszyscyjednakpodejrze-
wają,żetojapisałem”.Z.Lubicz-Zaleski,Dzienniknieciągły(1904–1925),oprac.M.Willaume,
Paryż–Łódź1998,s.133,135.
84P
.Bańkowski,Mojedługieżycie…,k.26.
36
