Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
siękryteriumpersonalnegoiaksjologicznego,byokreślićnastęp-
nieadekwatnepostawyetyczneispołeczne.
Naszkicowaneprzykładyrodząkolejnąobawęiinspirujądokry-
tycznegoprzyglądaniasiędyskusjomokołoprawnym.Nieokreślo-
nośćstosowanychpojęćzaksjologiiprzyczyniasiębezpośrednio
dorozwijaniasięrelatywizmuaksjologicznego,aleprzedewszyst-
kimindywidualizmu.Windywidualizmienajważniejszajestjed-
nostka,natomiastmałżeństwo,rodzina,wspólnota,naródpozostają
dlaniejtylkotłem.Wtymsensieindywidualizmstajesięantyperso-
nalizmemiwtymsensiejestantyludzki−człowiekakreujesięna
panaswojegolosu,ainnego−jakukazywałtoHegel−czytego
chce,czynie−naniewolnika.
Pomiędzyindywidualizmemarelatywizmemistniejezależność
podwójna:zjednejstronyindywidualizmjest„dzieckiem”relaty-
wizmu,zdrugiejzaśrelatywizmjest„przestrzenią”,wktórejroz-
wijasięindywidualizm.Upodstawobustanowiskleżyzasada,że
niemajednejprawdy,lecz„każdymaswojąprawdę”,że„jestwie-
leprawd”,że„niemaprawdyprawdziwej”,ajesttylkoinformacja
korzystnalubniekorzystnadlajednostki,żetaklubinaczejfunk-
cjonujeonawdanymspołeczeństwie.
Zbytpochopnieizazwyczajbłędniekojarzysiępojęcieprawdy
ijejposzukiwaniazdogmatyzmem,którymiałbyoznaczaćzestaw
gotowychodpowiedzinapytania,którezadajeczłowiek.Tymcza-
semdogmatyzmwczystejpostaciniemanicwspólnegozposta-
wąrezygnacjizposzukiwaniaprawdy,leczwłaśniejestpostawą
poszukiwaniamocnychkontekstówiodniesieńdoczynionych
wyborówipodejmowanychdecyzji.Jużsamopojęcie„dogma-
tyzm”,odgr.dogma,oznacza„opinię,przekonanie,doktrynę,de-
cyzję”,leczzawszetaką,doktórejsiędochodzi,którąsiębada
iktórejsięposzukuje,aniektórąsiędysponujejakoczymśstałym
iniezmiennym.Zarównoindywidualizm,jakirelatywizmzjawisk
tychnierozumieją,gdyżwcentrumswojego„systemu”stawiają
właśnieimmanentneegoirozum,anietranscendentnąprawdę
iosobę−swojąwłasnąorazdrugiegoczłowieka.
23
