Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12|SPOTKANIADZIENNIKARSTWAILITERATURY
brakowizgodyćwiczeniamibyły:podważanieizbijanieargumen-
tów,repliki,kontrpropozycje.
Wśródmiejscwspólnychznamiennybyłtoposwalki.
Charakterystycznedlaopisywanychzjawiskstałosięobalanie
argumentacjioponenta-argumentzprzeciwieństwa.Skoroery-
stykatosztukaprowadzeniasporów,takżedawneiobecnechwyty
erystyczne(argumentysofistyczne)znaturyrzeczyagoni-
styczne.Należądonich:drażnienieprzeciwnika,atakosobisty(ad
personam),podważenieintencjimówiącego,ujuszeniebyka”,uście-
raniewpył”,umoskiewskapożyczka,czyliwyprowadzaniezrów-
nowagi”.NiebezprzyczynyMarekKochantechnikierystyczne
wsporachnazwałupojedynkaminasłowa”8.
SformułowanymiprzezArystotelesa9afektami,wpisującymi
sięwzachowaniaagonistyczneidecydującymioretoryceemocjo-
nalnejioporuszeniuodbiorcy,były:gniew,nienawiść,oburzenie,
strach,rywalizacja.
Rodzajsądowycharakteryzowałsię:oskarżaniem,udowadnia-
niemwinylubobroną,polemiką.
Starożytniretorzywypowiadalisięteżnatematstylupolitycz-
nego,przypisującmuemfatycznośćigwałtowność10.Nieodłączna
jesttumetaforykawojny,militarna,np.uprawicawyszczerzyła
domniezęby”,uatakCiemnogrodunasądyinakonstytucję”,uopór
wobecponurejzmiany”,unieschodzizpierwszejliniiwalkizbez-
prawiem”,urażącanapaśćnaprawo”11.
8M.Kochan,Pojedyneknasłowa,Kraków2005.
9Arystoteles,Retoryka.Poetyka,tłum.ioprac.H.Podbielski,Warszawa1988.
10EliusArystydes,SztukaretorycznaI.Ostylupolitycznym[w:]Pseudo-Longinus,
Pseudo-Arystydes,AnonymusSegueriarus,Apsines,Trzygreckiestylistykiidwa
traktatyretorycznezokresuCesarstwaRzymskiego,oprac.itłum.H.Podbielski,
Lublin2016,s.201-262.
11PrzykładypochodzązfelietonuD.Passenta-Matczaknaprezydenta?,uPolity-
ka”2018,nr31,s.94.