Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Wyjaśnieniepodstawowychpojęć
Książka,zgodniezjejtytułem,poświęconajestsprawiedliwemupodziałowi
zbiorudóbrniepodzielnych.Wydajesię,żetytułtenjestwewnętrzniesprzeczny-jak
możnadzielićcośniepodzielnego?Pozornośćtejsprzecznościstaniesięwidoczna
pokrótkimomówieniupojęćzawartychwtytule.Omówienietowskażeprzyokazji
zakresproblemówleżącychwpoluzainteresowanianiniejszejksiążki.
Zacznijmyodpojęciasprawiedliwości.Jestononiejednoznaczne,itonietylko
dlatego,żeróżnesąkoncepcjetego,conależyuznawaćzasprawiedliwe,lecztak-
żedlatego,żepojęciesprawiedliwościmożedotyczyćróżnychsfer.JużArystoteles
(1956)wyróżniadwaznaczeniategopojęcia.Pierwszeznichdotyczynrozdzielania
zaszczytówlubpieniędzy,lubinnychrzeczy,któremogąbyćprzedmiotemrozdzia-
łupomiędzyuczestnikówwspólnotypaństwowej(wtychbowiemrzeczachudział
jednegoobywatelamożebyćróżnyodudziałulubrównyudziałowiinnegoobywa-
tela)”(tamże:168).Sprawiedliwośćwdrugimznaczeniunmafunkcjęwyrównującą
wrodzącychzobowiązaniastosunkachmiędzyludźmi”(tamże:168-169).Todrugie
znaczenieobejmujezarównozobowiązaniaprzyjmowanedobrowolnie,np.handel
czyzaciąganiepożyczek,jakiniezależneodwoli,np.kradzieżczypobicie(gdyżnie
wszystkiestronytakiegozdarzeniabiorąwnimudziałdobrowolnie).Sprawiedliwość
wtymznaczeniuoznaczazatemdotrzymywaniedobrowolniepodjętychzobowiązań,
atakżewymierzanieodpowiedniejwielkościkarzaprzewinieniainagródzazasługi.
Książkazajmowaćsiębędziejedyniepierwszymztychdwóchznaczeńsprawiedli-
wości,tj.sprawiedliwościądystrybutywną(inaczej:rozdzielczą).
Sprawiedliwośćdystrybutywnąmożnapodzielićnadwaaspekty-sprawiedli-
wośćglobalnąisprawiedliwośćlokalną.Sprawiedliwośćglobalnaodnosisięcałoś-
ciowodowszystkichsferżyciaspołecznego,poszukujączasad,którestworzyłyby
sprawiedliwyładspołeczny.Jestdomenąfilozofówmoralności,arealizowanajest
główniepoprzezeksperymentymyślowe(Lissowski2008:19).
Drugimaspektemsprawiedliwościdystrybutywnejjestsprawiedliwośćlokalna,
wktórejpoluzainteresowaniależysprawiedliwadystrybucjadóbrlubobciążeń
wpojedynczychproblemachpodziału,np.podziałuspadku,przydzielaniuorganów
dotransplantacji,przyznawaniumiejscnastudiaitp.Każdyproblempodziałutrak-
towanyjestosobno.Celemjestkażdorazowoznalezieniesprawiedliwegorozwiąza-
niadanegokonkretnegoproblemupodziału,niezaśutworzeniesprawiedliwegoładu
społecznegowwynikukumulacjiseriirozwiązańsprawiedliwychlokalnie.
