Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Rozdział2.Empirycznebadaniaocensprawiedliwościpodziałów
Wynikibadańeksperymentalnychpokazująciekawyzwiązekmiędzywyborem
zasadysprawiedliwegopodziałuawyboremsamychpodziałów.FrohlichiOppen-
heimer(1992)przeprowadzilieksperyment,wktórymbadaniporządkowaliprzed-
stawioneimczteryzasadysprawiedliwościodnajsprawiedliwszejdonajmniej
sprawiedliwej.Prezentowanoimnastępnieczterydystrybucjedochodówiproszono
owybórzasady,którąnależałobysięposłużyćprzywyborzedystrybucji.Badanieto
powtórzonowPolsce(Lissowski,TyszkaiOkrasa1991,1992,zob.takżeLissowski
2008:370),jednakzpewnąmodyfikacją.Dlaczęścibadanychpowtórzonoopisany
wyżejeksperyment,zaśpozostałychbadanychwpierwproszonoouporządkowa-
niedystrybucjiodnajsprawiedliwszejdonajmniejsprawiedliwej,adopieropotem
przedstawianoimzasadysprawiedliwościiproszonooichuporządkowanie.Okazało
się,żegrupybadanychistotnieróżniłysięudzielanymiodpowiedziami.Pokazujeto,
żesposóbprezentacjizasadmożewpływaćnaocenypodziałów.
Relacjęmiędzywyboremzasadsprawiedliwościawyboremkonkretnychroz-
wiązańjeszczedobitniejpokazujeeksperymentdotyczącyocenprocedurprobabi-
listycznychprzeprowadzonyprzezLissowskiego(1992,2008:204-211).Badanym
przedstawionoproblemrozdzieleniaspadkuzłożonegoztrzechdóbrniepodzielnych
międzytrzechsynówspadkodawcy.Jedynymiinformacjamiospadkobiercachbyły
ichpreferencjenaelementachspadku.Podziałspadkumaodbyćsięprzezwylo-
sowaniezurnykartkiwskazującejnakonkretnypodział.Wtrakcieeksperymentu
badanymprzedstawianodoporównaniadwazestawykartekwurnachiproszono
ichoocenę,któryzestawjestsprawiedliwszy.Zestawytebyływyznaczoneprzez
dwieprobabilistycznezasadyrównościSzaniawskiego:zasadęrównychszanswy-
boruizasadęrównychszanssatysfakcji(zasadytezostanąomówioneszczegółowo
wczęściIII).Następniebadanymprzedstawianoopistychzasadwsformułowaniu
dostosowanymdorozważanegoproblemupodziałuspadku.Następnieproszonoba-
danychowskazanie,któraztychzasadjestsprawiedliwsza.Okazałosię,żebezpo-
średnieocenyzasadiocenyichkonsekwencjiwpostaciskładuurnbyłyniezależne
stochastycznie.Innymisłowy,osobyoróżnychocenachzasadsprawiedliwościnie
różniłysięznaczącoocenamiskładówurn.
Wzwiązkuzprzedstawionymitrudnościamipodstawowąstrategiąeksperymen-
talnąjestpróbaodtworzeniazasadpodziałuprzyświecającychbadanymnapodstawie
dokonywanychprzeznichwyborówkonkretnychrozwiązańwszereguprzedstawia-
nychimproblemówpodziału.Należyprzytympamiętać,żedotegosamegoze-
stawurozwiązańmożeprowadzićwieleróżnychzasaddokonywaniapodziału.Aby
odróżnićbadanychkierującychsięjednązasadąodtych,którzykierująsiędrugą,
należywrozpatrywanymzestawieproblemówumieścićtakiprzykład,dlaktórego
zasadytewygenerująinnerozwiązania.Możliwejestprzytym,żebadanikierują
sięzasadami,któreniemieszcząsięwzestawiepierwotnierozpatrywanymprzez
badacza.Wówczasnależyzbadać,czyzaodpowiedziamibadanychniekryjąsięja-
kieśinneprawidłowości.Stwarzatookazjędosformułowanianowychzasadspra-
wiedliwości.PrzykłademsąsformułowaneprzezLissowskiegoiSwistaka(1995;
zob.takżeLissowski2000,2008)uogólnionerawlsowskieikonserwatywnezasady
sprawiedliwości.
