Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
zjiprzełomuXIXiXXwieku;zato–inietylkozato–pragnęjejwyrazić
najgłębsząinajserdeczniejsząwdzięczność.
PrzedmiotemmojegozainteresowaniajestnietylkoMłodaPolska,lecztak-
żejejokolice–zarównoto,copozwalaposzerzyćperspektywęozjawiskanieco
wcześniejsze(opowiadaniaMariiKonopnickiej,wktórychpojawiająsięlalki,
takistotnedladwudziestowiecznejwyobraźni),jakiznaczniepóźniejsze–nie
tylkoutworyliterackiezdwudziestoleciamiędzywojennego,mieszczącesię
wszerokimprojekciemodernizmu,aletakżepowstałypoIIwojnieświatowej
wierszJanaLechoniaprowadzącydialogzutworemSaint-JohnPerse’a.
CzęśćpierwszaSprzecznychżywiołówjestpoświęconapoezjiMłodejPolski,
któraznajdowałasiępodznakiemżywiołuwody.Badaniawyobraźnipoe-
tyckiejzapoczątkowanejeszczeprzezGastonaBachelardaijegoodkrywcze
poszukiwaniapozwalajązobaczyćznaczeniebogatejsymbolikiwodywpoezji
przełomuXIXiXXwieku.
Wczęścidrugiejwcentrummojegozainteresowaniaznalazłysięwybrane
dramatyStanisławaWyspiańskiegoodczytywanewkontekściekategoriitem-
poralnych,wśródktórychnajistotniejszajestnabsolutnateraźniejszość”znana
zpracKarlaHeinzaBohrera.Czterydramaty:Meleager,ProtesilasiLaodamia,
AchillleisorazKlątwasąodczytywanetuprzezpryzmatchwiliitrwania,słowa
imilczenia,życia,śmierciiniejasnychnadzieieschatologicznych.Wdrama-
cie,któregotytułowymbohateremjestAchilles,gniewjestdomenążywiołu
ognia,łagodnaczułość–wody;aleobaelementysązarazemżywiołamiżycia
iśmierciwichmęskim,solarnymaspekcieiwaspekcieżeńskim,symbolicznie
powiązanymzrodzącąizabijającąmaterią.
Wczęścitrzeciej,zatytułowanejPodwojenia,równiewyraźniejakwprzy-
padkudramatówWyspiańskiegodochodządogłosuwątkizwiązanezży-
ciemiśmiercią,azwłaszczazichwzajemnymprzenikaniemsięwłączących
sprzecznościsymbolachznamiennychdlamłodopolskiego,podszytegomy-
śląośmierci,witalizmu.Tytułowadwoistośćczypodwójnośćtodomena
PersefonyzwierszaLeopoldaStala.Totematrozważańskazanychnaśmierć
ipragnącychżyćbohateróweseistycznegodialoguStanisławaBrzozowskiego,
czywreszcielosbohaterawspomnianegojużwierszaNatematzSt.John
Perse’aJanaLechonia.Motywposągu,który,paradoksalnie,ożywa,abymóc
umrzeć,prowadzitakżedowątkówpodjętychwkolejnejczęściksiążki.Tu
wcentrumuwagisąlalkiiludzie,awięczarównodziecięcezabawki,któ-
restałysięprzedmiotemantropologicznejrefleksjiKonopnickiej,jakilalki,
którymiwrękachnarratorasąpostaciePałuby,odgrywającescenydramatu
rodzinnego,awreszcieposągoweheroicznemęskiefantazmatyzniezliczo-
nychmłodopolskichmarzeńosileduchaisilefizycznej.Dopełnieniemiprze-
8
