Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Zarysproblemu
zazwyczajtwórterytorialno-polityczny,dysponującystosunkowosta-
bilnymsystememekonomiczno-prawnym,którywprowadziłaikon-
trolowałaswoimDaparatemadministracyjnym”dynastiaPiastów.Jego
elitętworzyliopróczksięcia(apóźniejkróla)zmilitaryzowanaarysto-
kracja,drużynnicy,apoprzyjęciułacińskiegochrześcijaństwarównież
kler,któryzastąpiłkastępogańskichkapłanów.Absolutnawiększość
historykówzakładaendogenicznągenezęmonarchiipiastowskiej,któ-
ramiałasięwykształcićprzedewszystkimzasprawąrozpadustruktur
plemiennych,aten-wedługniektórychdawniejszychteoriibadaw-
czych-dokonałsięjużwVIII-IXstuleciu4.Koniecznedobudowyapa-
ratuwładzynadwyżkiuzyskanozatemdziękiwzrostowiprodukcji
rolnej,którazkoleiwynikałazrozwojupługajakonarzędzia5.Wskazy-
wanooczywiścierównieżnafakt,żewprocesierozwarstwieniaspo-
łecznego,niezbędnegodoukształtowaniasięwczesnopaństwowych
organizacji,centralnąrolęodgrywałydrużynywojówplemiennych
orazarystokracjaplemienna,którawtedybyćmożezgromadziłaznacz-
nebogactwa.PrzyDprzechodzeniu”odzwiązkówplemiondostruktur
wczesnomonarchicznychtrudnadoprzecenieniarolaprzypadałatry-
butomidaninom,wyprawomrabunkowymiłupieskim,Ddarom”
iokupom-ogólnieDopodatkowaniu”sąsiednichludów6.Natomiast
badaczeniezgodnicodotego,czyPiastowiejużwX-XIw.mogli
opieraćsięnaosadachsłużebnych7.Stwierdzonojednak,żekontrola
wWarszawie”3(1950),1-4,s.27-48;H.Łowmiański,PoczątkiPolski.ZdziejówSło-
wianwItysiącleciun.e.,t.1-6,Warszawa1963-1985;A.Gieysztor,Genezapaństwa
polskiegowświetlenowszychbadań,DKwartalnikHistoryczny”61(1954),1,s.103-136.
Zniemieckiejperspektywyzwięzłaprezentacjaw:E.Mühle,DiePiasten.PolenimMit-
telalter,München2011.
4Por.przedewszystkimH.Łowmiański,PoczątkiPolski.Rozbieżnachronologia
uTymienieckiego,dlaktóregohistoriapolskiejpaństwowościzaczynasiędopiero
wrazzMieszkiemI-itotużprzedprzyjęciemchrześcijaństwa.K.Tymieniecki,
Kształtowanie,s.191.
5NaprzykładH.Łowmiański,PoczątkiPolski,t.3,s.223in.;A.Gieysztor,Geneza,
s.113,119.
6H.Łowmiański,PoczątkiPolski,t.4,s.129in.;t.5,s.471.
7Odebacienatematiusducalepor.tekstySławomiraGawlasa,KarolaModzelew-
skiego,ChristianaLübkeiLiboraJanaz5.DebatyLelewelowskiej,któraodbyłasię
12.04.2011r.wNiemieckimInstytucieHistorycznymwWarszawie:Czywśredniowiecz-
nejPolsceistniałaorganizacjasłużebnaczylicotobyłoiusducale?,red.E.Mühle,www.
perspectivia.net/content/publikationen/lelewel-gespraeche/4-2011,dostęp5.02.2018.