Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Dąbrówka,Średniowiecze.Korzenie,Warszawa2005
ISBN83-01-14430-0,©byWNPWN2005
kliwośćponiższegowizerunkuczłowiekaprzygnębionegomożemy
naszeźródłotylkopochwalić,choćdziśprzeciwstawnieinterpre-
tujemysamozjawisko—niejakogrzech(itojedenzgłównych),
alejakochorobę(depresję),czynawetjakiśpoetycznysposóbbycia
(melancholia).Nazwanajestona„ponurymusposobieniem”:wyrasta
zgniewu,awydajeteżnieszczęsnepotomstwo.
Stądpowstają:łotrostwa,zawziętość,małoduszność,rozpacz,gnuśność
wobecprzykazań,błąkaniesięmyślidokołatego,cozakazane.Należyteżpamię-
tać,żeniemaróżnicymiędzyprzygnębieniemażałością.Ależałośćtkwiwsercu,
przygnębieniezaświdaćnatwarzy.Stądteżrozżalonym,niepewnymokreślamy
ducha.Albowiemprzygnębionegotaksiępoznaje:poznękanejtwarzy,bladym
obliczu,mętnychoczach,zalęknionymwyglądzie.Otakimprzygnębieniumówi
Apostoł:Smutekzgodnyzwoląbożąpociągazasobązbawiennąpokutę.Światowe
zaśprzygnębienieprzyczyniasiędośmierci.Anainnymmiejscu:Niedopuszczaj
przygnębieniadoduszyswojej.Izydor:Niechcesznigdypopadaćwprzygnębienie,
tożyjdobrze.Skrytośćsumieniaprzyczyniasiędoutrwalaniasmutku.
Rachuneksumieniabyłprzygotowaniemdospowiedzi-rozmo-
wy,dostarczającejspowiednikowiwiadomościosprawach,których
ocenawymagałarozróżnianiapłci,wieku,stanuiwieluinnychoko-
liczności.Dodziśsłużąonejakoskładnikiindywidualnejtożsamo-
ściludziorazwyznacznikiwartościmoralnejichczynów.
Kimkolwiekbyłbypenitent,czytoświeckim,czyzakonnikiem,czydu-
chownymniechnajpierwpokornieskłonisięprzedkapłanem.Wówczaskapłan
niechodmówinastępującąmodlitwę(...).Następnieniechkażemuusiąśćnaprzeciw
siebieiszczegółowopomówiznimowymienionychgrzechach,czylizachętachze
stronyBoga,byprzypadkiemzewstydulubbojaźni,czyteżprzezzapomnienienie
pozostałomuwsercucośodrażającego,copóźniejułatwiłobyszatanowidoprowa-
dzieniegoznowudorzyganiagrzechami.Niechprzytymweźmiepoduwagę:płeć,
wiek,zawód,stan,osobowość,awedługtego—jakmusięwydajeniechosądzi
poszczególnefakty.Toznaczyjednymnałożypowstrzymywaniesięodpokarmów,
innymrozdzieleniejałmużny,niektórymczęsteklęczenienakolanach,lubstanie
nakrzyżu(incrucestando),czyteżcośinnegozwiązanegozezbawieniemduszy.
Niewszyscybowiemmajątosamorozeznanie.Awięctrzebauwzględnićróżnice
międzybogaczem,abiednym,wolnymaniewolnikiem,niemowlęciemadzieckiem,
młodzieńcemadojrzewającym,dorosłymastarcem,międzyczłowiekiemtępym
acałkiemgłupim,doświadczonymadopierogromadzącymdoświadczenia,między
świeckimaduchownym,mnichemabiskupem,kapłanemadiakonem,subdiakonem
alektorem,małżonkiemabezżennym,dziewicąaniewiastą,żyjącąwedługreguły
amniszką,międzydebilamiachorymi,zdrowymiapodróżnymi.Należyrównież
34
