Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.Dąbrówka,Średniowiecze.Korzenie,Warszawa2005
ISBN83-01-14430-0,©byWNPWN2005
Owysokiejrandzeistabilizacjikultuświadczątekstyliturgiczne
przeznaczonenaobchodyświątwkalendarzu(sanctorale).Powstające
wtymcelupojedynczehymnyicałerymowaneoficjaprzynosząprze-
róbkipoetyckiewiadomościzżywotów.JakwykazałBogdanHojdis,
przeróbkiteniewnosząnowejwiedzy,byływięcignorowaneprzez
źródłoznawców,aleichrolawupowszechnianiukultubyłastokroć
większaodnajokazalszychkodeksów,nietylkobowiemutrwalały
wpamięcisłuchaczypodstawowefaktybiograficzne,aleangażowały
dotegokolejnepokoleniaigrupy,poczynającoduczniówszkołyka-
tedralnej,którzycodzienniejewidzieli.ŚwiętemuWojciechowijest
poświęconeoficjumoinc.Benedicregemcunctorum(WielbijKróla
naswszystkich):„wykonywanepubliczniesekwencjeioficjum(wraz
zczytaniami)stanowiłynajpowszechniejdostępneźródłowiedzy
ożyciuiśmierciWojciechaSławnikowica”;tęformęprzekazuwtór-
nego,zredukowanegodoelementarnychfaktówmożnaporównaćdo
przekazuikonograficznego:
liczbazawartychwXIII-wiecznymoficjumodniesieńdoobrazowejlegendyśw.
Wojciechanadrzwiachkatedralnychjestduża—przekraczazawszepołowęliczby
odniesieńwystępującychwkażdymztrzechżywotów:Temporeillo,pióraJanaKa-
napariuszaiBrunonazKwerfurtu(Hojdis2000,s.138).
Rozmaitośćhagiograficznychopracowańdotyczącychśw.
Wojciechapozwalanadokonywanieobserwacjiporównawczych
istawianiehipotezrozwojowych.Wymieńmytylkoczynniki,które
powodująróżnice:(1)czydziełomazwiązekzkanonizacją,czyjest
tylkowynikiemstarańoutrwalenieistniejącegoiuznanegokultu;(2)
wjakimodstępieczasowymodżyciaświętegodziełopowstaje;(3)
wjakimzakresieopierasięnawiedzyosobistejpiszących(czyznali
świętego,czyprzesłuchiwaliświadków);(4)skądsięwywodziłaini-
cjatywakanonizacji(diecezja,zakon,król);(5)kimbyłświęty;(6)
jakimiałbyćużytekzutworuhagiograficznego:czycelbyłhistorio-
graficzny,reprezentacyjny,urzędowy(legendamaior),czypraktycz-
nyjaklekturarefektarzowa(legendaminor),lubliturgiczny(oficjum,
hymn,sekwencja).Itak:zupełnieinaczejpisanoŻywotpierwszyniż
wszystkiepozostałe,gdyżbyłonczęściąaktywnejprocedurykano-
nizacyjnej,innejniżzatwierdzenieistniejącegokultu.Proceduraka-
nonizacjiwówczasdopierosięstabilizowałaiprzypadekWojciecha
13
