Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.CzapskiaBrzozowski
StanisławBrzozowskipoukończeniurosyjskiegogimnazjum
wNiemirowienaPodolurozpocząłstudianaWydzialePrzyrodniczym
UniwersytetuWarszawskiego.Pochodzeniekresoweinieustannedo-
tykaniekwestiiRosji,mierzeniesięzrosyjskąpolityką,rosyjskąlite-
raturą,rosyjskimmyśleniem,anawetznrosyjskąduszą”będąciągle
dochodzićdogłosuwtwórczościBrzozowskiego.W1922r.StefanKo-
łaczkowskizauważył:nNiedasięwyczućużadnegozżyjącychpi-
sarzywpływusilnegojakiejśliteraturyczypsychikiobcegonarodu
takwyraźnie,jaknaprzykładduchapsychikirosyjskiejwtwórczości
ŻeromskiegolubBrzozowskiego”1.
KiedyBrzozowskiumarłw1911r.,majączaledwietrzydzieści
trzylata,Czapskijużodjesieni1910r.przebywałwPetersburgu,
gdzieuczęszczałdoXIIGimnazjumnaFontance.Pięćlatpóźniej,
wówczesnymjużPiotrogrodzierozpocząłnatamtejszymuniwersyte-
ciestudiaprawnicze,przerywającjeponiespełnaroku.Jegoeduka-
cjazatemprzebiegałanaterenieRosjiiwjęzykurosyjskim2.
Czapski,podobniejakBrzozowski,rozprawiałsięzwłasnąrosyj-
skąprzeszłością.Kluczowymmomentem,wktórymzdałsobiesprawę
zeswojegostosunkudoRosji,atymsamymdowłasnejkulturyiprzede
wszystkimdowłasnegonarodu,byłoodkrycieLegendyMłodejPolski
podczasjegowizytywPolsce.Natrafiłnanprzypadkiemnapocząt-
ku1919r.wKrakowie3.PolekturzetekstuBrzozowskiegoCzapski
sześciokrotniezająłpisemniestanowiskowobecautoraPamiętnika4.
1StefanKołaczkowski,Pismawybrane,t.2,Wyspiański,Kasprowicz,przeglą-
dy,oprac.S.Pigoń,PIW,Warszawa1968,s.508.
2Dziękimatce,którabyłaAustriaczką,znałjeszczeniemieckiifrancuski.Zob.
WojciechKarpiński,PortretCzapskiego,FundacjaZeszytówLiterackich,Warszawa
2007,s.72.ZkoleiBrzozowskiczytałwsześciujęzykach.Zob.AndrzejMencwel,Sta-
nisławBrzozowski.Postawakrytyczna.WiekXX,WydawnictwoKrytykiPolitycznej,
Warszawa2014,s.125.
3JózefCzapski,OBrzozowskim,nKultura”1963,nr1–2,s.203–204.
41919pierwszekrótkiespostrzeżenieoBrzozowskimiojegoLegendzieza-
chowanewkorespondencji,1923powstaływtymrokutekstOMołodojPolszejest
przedewszystkiminterpretacjąWyzwoleniaStanisławaWyspiańskiego,wdużym