Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
chalinastudiadoBerlinaiHalle,jedenzbliskichsąsiadówNiestępowa,
KarolDłużewskizKobyłkowaukończyłwydziałrolniczywKrakowie.Ma-
riuszGniazdowskizCzarnostowabyłwśredniejszkolerolniczejwCzerni-
chowie,apóźniejwBerlinieitd.Cioczywiścieprzetarlisięwświecie,nabrali
przyzwyczajeniadozajmowaniasięsprawamiogólniejszymi,doczytania
książekfachowychitreściogólnej,prenumerowalipisma,gromadzilibiblio-
tekiitd.Zaznaczylisięteżpotem,gdywstuleciunastępnymotworzyłosię
polepracypublicznejwinstytucjachpolitycznych,społecznychigospodar-
czych.Gdypatrzyłemzbliskaibezpośrednionaszlachtępułtuską,niemieli
onijeszczedostatecznegowpływunażyciewiejskietejokolicy.Tamłodzież
wprowadziłatuiówdziedodworów„Prawdꔌwiętochowskiegolubteż
„Głos”J.L.Popławskiego34iJ.K.Potockiego35.„Prawda”byłauważanaprzez
„starych”iduchowieństwoza„bezbożną”,toteżbyłarzadkością,„Głos”,zaj-
mującysięgłówniestosunkamiwiejskimiimającydwukorespondentówna
prowincji,zyskiwałsobie,wprawdzieniewielu,leczzatogorliwychprenu-
meratorów.Jakouczeńprenumerowałemprzezrokczydwa„Prawdę”,póź-
niejwr.1896,będącnapraktycerolniczejwNacpolskuzacząłemprenume-
rować„Głos”,wydawanypozamknięciuwr.1894tegopismaprzezwładze
rosyjskiezacząłwychodzićnanowopodredakcjąZygmuntaWasilewskie-
go36iodrazuzyskałsobiewemniegorliwegoczytelnikaażdoczasu,gdy
wr.1899przeszedłwinneręceizacząłreprezentowaćinnykierunek.
W„Głosie”spotkałemsięztakiminazwiskami,jakWładysławJabłonow-
ski37,BolesławKoskowski,LudwikWłodek,JanStecki38(podpisywałarty-
kułyOskarG.),StanisławKarpiński39,atakżetakimijakWł.St.Rey-
mont40,AntoniLange,StefanŻeromski41itd.,awięcznazwiskamiludzi,
———
———
——
34PopławskiJanLudwik(1854-1908),polityk,publicysta,jedenzgłównychtwórcówmyślipoli-
tycznejobozunarodowodemokratycznego;współtwórcaLigiNarodowejiczłonekjejKomitetu
Centralnego.PoprzeniesieniusiędoGalicji,od1895r.współredagował„PrzeglądWszechpolski”–
organteoretycznyNarodowejDemokracji.Od1896r.redaktorpisma„Polak”przeznaczonegodla
wsi,wl.1902-1903pisma„WiekXX”orazwl.1902-1906„SłowaPolskiego”.
35PotockiJózefKarol,pseud.MarianBohusz(1854-1898lub1899),publicysta,socjolog,działacz
polityczny;współpracownik„Wędrowca”,„PrzegląduTygodniowego”i„Prawdy”;współzałożyciel
iwspółredaktor„Głosu”(1887-1894);członekLigiPolskiej(od1887).
36WasilewskiZygmunt(1865-1948),publicysta,krytykliteracki,działaczpolityczny;członekZetu,
LigiNarodowej,ZwiązkuLudowo-Narodowego,StronnictwaNarodowego;bibliotekarzwRappers-
wilu(1892-1894);ideologidziałaczNarodowejDemokracji;redaktorpism:„Głos”(1895-1899),
„SłowoPolskie”weLwowie(1902-1915),„GazetaWarszawska”(1918-1925),„MyślNarodowa”
(1925-1935);senatorRP(od1930)zlistyStronnictwaNarodowego.
37JabłonowskiWładysław(1865-1956),literat,historyk,podróżnik;członekZetu,LigiPolskiej,Ligi
Narodowej(od1888)iStronnictwaNarodowo-Demokratycznego;publikowałm.in.w„Głosie”,
„GazecieWarszawskiej”,„MyśliNarodowej”,„MyśliPolskiej”i„TygodnikuIlustrowanym”;posełdo
rosyjskiejIIIDumyPaństwowej(1909-1912);członekTymczasowejRadyStanu(1916-1917)poseł
naSejm(1919-1922),senatorI,IIiIIIkadencji(1922-1935).
38SteckiJan(1871-1954),ziemianin,działaczpolityczny,ekonomista,publicysta;członekZetu
iLigiNarodowej(od1893),działaczNarodowejDemokracji;współpracownik„Głosu”i„Przeglądu
Wszechpolskiego”;posełdorosyjskiejIiIIDumyPaństwowej,ministerwrządachRadyRegen-
cyjnej;pozakończeniuwojnydziałaczZwiązkuLudowo-Narodowego.
39KarpińskiStanisław(1870-1943),ekonomista,bankowiec,członekLigiNarodowejiZwiązku
Ludowo-Narodowego.
40ReymontWładysławStanisław(1867-1925),pisarz,wyróżnionynagrodąNobla(1924)zapowieść
Chłopi.
41ŻeromskiStefan(1864-1925),pisarz,publikowałm.in.w„Głosie”oraz„TygodnikuPowszech-
nym”.Twórczośćjegocechujeżarliwypatriotyzm,przejawiającysięwgłębokimprzywiązaniudo
ojczystegokraju,jegoprzyrodyijegotragicznychlosóworazniezwykłeuwrażliwienienakrzywdę
iniesprawiedliwośćspołeczną.
36
