Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowa
Łatwowyjaśnić,skądwzięłasięniniejszaksiążka.Przez
ostatnietrzydzieścilatzajmowałemsiękręceniem
filmówdokumentalnych,aoprócztegopisałem
oTrzeciejRzeszy,stalinizmieidrugiejwojnie
światowej.Przyokazjimojejpracypoznałemsetkiludzi,
którzyżylipodrządamiHitleraiStalina.Niemówię
tuwyłącznieoofiarach,alerównieżoentuzjastycznych
zwolennikachobudyktatorów.Spotkaniazeświadkami
historiiiichfascynująceopowieściskłoniłymnie
donapisaniaksiążki,którąteraztrzymaciewrękach.
KilkanaścielattemuodwiedziłemwMoskwieBorisa
Jefimowa,sławnegoradzieckiegorysownikazokresu
drugiejwojnyświatowej[1].Wyjaśniłmi,żepracował
podścisłymnadzorem.Jeślidanyrysunekdotykał
wrażliwejkwestii,Stalinmusiałosobiściewyrazićzgodę
napublikację.Dopytywałem,jaksięczujeartysta,
któryzamiastwyrażaćwłasnepoglądyiemocje
produkujepropagandęnazleceniepaństwa.Jefimow
dałmiprostąodpowiedź:twórcamaobowiązekdbać,
by„jegopraceniezaszkodziłyrodakomani
ojczyźnie”[2].
RzeczjasnadziśnaZachodziezupełnieinaczej
definiujemyrolęartysty.SłuchającJefimowa,
przypomniałemsobierozmowy,którewielelat
wcześniejprowadziłemzfilmowcamipracującymidla
JosephaGoebbelsa,niesławnegoojcanazistowskiej
propagandy[3].Onitakżepowtarzali,żesztukamusi
służyćpaństwu.Wtejkwestiiobydwareżimymówiły
jednymgłosem.
Natomiastdoświadczenialudzi,którzymieli
regularnyibezpośrednikontaktzHitlerem,zasadniczo
