Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.W.Błaszczyk,„Staroobrzędowekrzyżeiikonymetalowe”,Warszawa2014
ISBN978-83-7798-149-8,©byBELStudio2014
Zamiastwstępu
Takiemałżeństwowzmacniałowładzęksięcia,nadającjednocześnieRusiKijowskiej
atrybutsilnegopaństwaeuropejskiegolWtamtychczasachfakt,żechrześcijaństwo
naRusibudowanonafundamentachkulturybizantyjskiej,niemiałteoretycznie
większegoznaczenialDoXIwiekuchrześcijaństworuskie,podobniejakpolskie,było
bardziejłacińskieniżgreckie,pomimofaktu,żemetropolitamiKijowabylizwyczajowo
GrecylJestrównieżprawdą,żewtrwającymkilkawiekówprocesiechrystianizacjiRuś
nieporównywalniewięcejzawdzięczałakulturzebizantyńskiejniżłacińskiejlSytuacja
jednakskomplikowałasięwpołowiejedenastegowiekulW1054rokurozpocząłsię
największywhistoriipodziałchrześcijaństwanaKościółWschodniiZachodnilPrzy-
czynąschizmybyłyróżnicekulturoweiświatopoglądowe,jakrównieżzwykławalka
owładzęistrefywpływówgłówobydwuKościołówlNiefortunniegranicapodziału
Kościołanaczęśćzachodnią(obrządkułacińskiego)iczęśćgrecką,czyliprawosławną,
przebiegaławłaśnieprzezziemiepolskiel
Jakmożnasądzić,miałotoolbrzymiekonsekwencje,zarównopolitycznejak
ihistoryczne,dlaPolskiiRusilDyskusjenatematwyższościkulturowejireligijnej
obydwuKościołówchrześcijańskichtrwajądodzisiajlTakżewzamierzchłejprze-
szłości,aszczególnienaprzełomieXVIiXVIIwieku,podziałtenmiałistotnyudział
sprawczywwieluwydarzeniachhistorycznychwnaszejczęściEuropylWątekpo-
działówreligijnychmożnadostrzecwwielukonfliktachzbrojnychorazwustalaniu
granicpaństweuropejskichlMiałteżistotnywpływnasiedemnastowiecznąschizmę
wRosyjskimKościelePrawosławnymlWówczaspowstałyistniejącedodzisiajliczne
wspólnotystaroobrzędowcówl
Staroobrzędowcy,uciekającprzedprześladowaniami,osiedlalisięprzedewszyst-
kimnaodludnychobszarachCarstwaRosyjskiego:narosyjskimPomorzuwrejonie
MorzaBiałego,zaUraleminaSyberiilUciekalirównieżdopaństwsąsiednich,wtym
naterenyRzeczypospolitejObojgaNarodówlCociekawe,zbiegowietworzylizazwyczaj
hermetycznieodizolowaneodresztyspołeczeństwaenklawy,którestarałysięosią-
gnąćsamowystarczalnośćpodwzględemreligijnym,społecznymiekonomicznyml
SzczególrolępodtymwzględemodegraływspólnotyosiadłenapółnocyRosji,
aszczególniewrejonieWygulTamtejszewspólnotyprzezponad150latbyłycentrum
religijnymorazgospodarczymstaroobrzędowcówlAżebyzapewnićsobiebezpieczeń-
stwoisamowystarczalność,atymsamymumocnićsweznaczeniereligijne,przywódcy
wspólnot(tzwlpomorców)prowadziliwtamtymrejonieszerokozakrojonądziałalność
gospodarcząlOpróczprzynoszącychwysokiezyskiodlewnimetaliistoczni,pomorscy
staroobrzędowcywwieluwspólnotachzajmowalisiępopularyzowaniemswojejwiary,
międzyinnymipisaniemikonwstarymstyluorazwydawaniemksiągliturgicznychl
NiezwykłąpopularnościąodpoczątkówXVIIIwiekucieszyłysięwytwarzaneprzez
staroobrzędowcównamasowąskalękrzyżeiikonymosiężnelPomimozakazów
przedmiotyteszybkorozprzestrzeniłysiępocałymImperiumRosyjskim,docierając
takżenaziemieRzeczypospolitejlDużokrzyżyiikonmetalowychdocierałodonas
10