Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
7
RozdziałI.
DrugaRzeczpospolita(1918-1939)
PowstanieDrugiejRzeczypospolitejtojednoznajważniejszychzdarzeń
wponadtysiącletnichdziejachpaństwowościpolskiej.Wydarzenietomadość
dużydorobekpiśmienniczyzdziedzinynaukopaństwieiprawie,przyczymujaw-
niaondużąrozbieżnośćpoglądówwwielukwestiachprawnomiędzynarodowych.
§1.PowstanieDrugiejRP
KwestiakiedywłaściwiepowstałaDrugaRzeczpospolitapowstajeniezależnie
odtego,czyzpunktuwidzeniaprawamiędzynarodowegoDrugaRzeczpospolita
stanowiłarestytucjęprzedrozbiorowegopaństwapolskiego,czyteżbyłanowym
państwempolskim1.
Trudnośćdokładnegowskazaniadaty,zktórązwiązanesąwielorakieskutki
prawnomiędzynarodowe,polegaprzedewszystkimnatym,żezarównopowsta-
niepaństwa,jakijegoewentualnarestytucjazawszesąwynikiemdłużejlubkrócej
trwającegoprocesu,któregoniedasięsprowadzićdojakiegośdnia.Późniejszy
wybórdokładnejdatysiłąrzeczyzawierawsobieelementumowności,czynawet
arbitralności.
Należypodkreślić,żedatapowstaniaDrugiejRzeczypospolitejbyławokresie
międzywojennymnietylkoprzedmiotemdyskusjinaukowej,aletakżeelementem
sporurozpatrywanegoprzezStałyTrybunałSprawiedliwościMiędzynarodowej,
cojestbardzorzadkimprzypadkiemwhistoriisądownictwamiędzynarodowego.
OtóżwsprawiedotyczącejniektórychinteresówniemieckichnapolskimGórnym
Śląskuchodziłooustalenie,czyPolskamogłakorzystaćzdobrodziejstwwynika-
jącychzkonwencjirozejmowejzNiemcamipodpisanejdnia11listopada1918r.2
Wedługtezyrząduniemieckiegowtejsprawie,wczasiepodpisywaniarozejmu
państwopolskienieistniało,natomiasttezarządupolskiegoopierałasięnazało-
żeniu,żePolskamiaławtedyzdolnośćprawnąjakopaństwonasciturus.STSM
wwyrokuwydanymdnia25maja1926r.stwierdził,żePolskaniebyłastroną
wspomnianejkonwencjirozejmowej,aniteżprotokołuwSpazdnia1grudnia
1918r.,gdyżwokresiezawarciatychumówniebyłauznanaprzezNiemcyza
stronęwojującą.Natomiastsędziabrytyjski,zgadzającsięzkonkluzjąwyroku,
wyraziłzdanie,żepaństwasprzymierzonezawarłytenrozejmzarównowe
1
L.Antonowicz,NarodzinyDrugiejRzeczypospolitejzestanowiskaprawamiędzynarodowego,
„PrzeglądSejmowy”
,1998,Nr10,s.17-28
2
Prawomiędzynarodoweihistoriadyplomatyczna,Wybórdokumentówwoprac.L.Gelberga,t.II,
Warszawa1958,s.22-28.
