Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
LechAntonowicz
StatusprawnomiędzynarodowyPolski(1918-2018)
własnymimieniu,jakiwimieniuPolski,którejarmiawalczyłapostronietych
państwiktórawłaśniestawałasiępaństwem3.
Wpolskimpiśmiennictwieprawniczymsformułowanoróżneopinienatemat
datypowstaniaDrugiejRzeczypospolitej.Sąwśródnichopinie,żedokładnejdaty
tegozdarzeniaustalićniesposób,wedługinnychmożnawskazaćtylkoczasokres,
wobrębiektóregoononastąpiło,wreszcietakie,którecałkiemdokładnieokreślają
tędatę.
TakwięczdaniemSt.Kutrzeby,napowstaniepaństwapolskiegozłożyłysię
takiemomenty,jakutworzenieRadyRegencyjnejwewrześniu1917roku,jej
odezwazdnia7października1918r.orazwypędzenieokupantówdnia10listo-
pada1918r.Toteżbyłobybezpłodnebadanie,któryztychmomentówmiał
największeidecydująceznaczenie4.Niemniejpięćlatpóźniejautortenpisał,że
dzień11listopada1918r.todzieńpowstanianiepodległegopaństwapolskiego5.
WedługW
.Komarnickiego,czasrestytucjipaństwapolskiegomożnazamknąć
wokresieod31październikado11listopada1918r.,tojestmiędzywyzwoleniem
KrakowaawyzwoleniemWarszawy;gdybyzaśchodziłooustalenieścisłejdaty
odzyskanianiepodległościpaństwowej,tonależałobyprzyjąćdzień11listopada
1918r.,gdyżdopierowówczasnowowytworzonystanpolitycznyuzyskałcechy
stałościkoniecznejdlastwierdzeniapowstaniaorganizmupaństwowego6.
StanisławHubert-równieżzwolenniktezyorestytucjipaństwapolskiego-
uważał,żenastąpiłaonawokresiemiędzy11a14listopada1918r.,alezazna-
czał,żeobiektywneustaleniemomentuodzyskanianiepodległościjestraczej
niemożliwe7.
Odpoglądówwiększościautorów,którzydatęnarodzinDrugiejRzeczypospo-
litejsytuowaliwjesieni1918roku,wyraźnieróżniłosięstanowiskowtejspra-
wieC.Berezowskiego.Jegozdaniem,polskawładzanajwyższaistniałarzeczywi-
ściejuż13lutego1918r.,kiedytoRadaRegencyjnawydałaodezwędonarodu
polskiego,wypowiadającsięwniejotwarcieprzeciwkomocarstwomcentralnym
wzwiązkuztraktatempokojuzdnia9lutegotegoroku,wktórymprzyznano
UkrainieChełmszczyznę.Natomiastpodwzględemprawnomiędzynarodowym
suwerennośćpolskaistniałaoddnia29marca1918r.,kiedyuprawomocniłsię
traktatpokojumiędzyRosjąaNiemcami,Austro-Węgrami,BułgariąiTurcją,
wktórymRosjazrzekłasięzwierzchnictwanadobszaramipolskimi.Pierwszym
przejawemtejsuwerennościbyłopowołanie4kwietnia1918r.rządunowego
3
Zob.C.Berezowski,Powstaniepaństwapolskiegowświetleprawanarodów,Warszawa1934,
s.71-72.
4
St.Kutrzeba,Polskieprawopolitycznewedługtraktatów,t.IKraków1923,s.28.
5
Tenże,PolskaOdrodzona1914-1928,Kraków1928,s.99.
6
W
.Komarnicki,Polskieprawopolityczne(genezaisystem),Warszawa1922,s.40.
7
St.Hubert,RozbioryiodrodzenieRzeczypospolitej.Zagadnienieprawamiędzynarodowego,Lwów
1937,s.206-207.
